09021 up 09023

manual

09022

note: gaGguli


09022001 saJMjaya uvAca

09022001a vartamAne tathA yuddhe ghorarUpe bhayAnake

09022001c abhajyata balanM tatra tava putrasya pANDavaiH


09022002a tAMs tu yatnena mahatA sanMnivArya mahArathAn

09022002c putras te yodhayAmAsa pANDavAnAm anIkinIm


09022003a nivRttAsH sahasA yodhAs tava putrapriyaiSiNaH

09022003c sanMnivRtteSu teSv evaM yuddham AsIt sudAruNam


09022004a tAvakAnAmM pareSAJM ca devAsuraraNopamam

09022004c pareSAnM tava sainye ca nAsIt kaz cit parAGmukhaH


09022005a anumAnena yudhyante saJMjJAbhiz ca parasparam

09022005c teSAGM kSayo mahAn AsId yudhyatAm itaretaram


09022006a tato yudhiSThiro rAjA krodhena mahatA yutaH

09022006c jigISamANasH saGMgrAme dhArtarASTrAn sarAjakAn


09022007a tribhizH zAradvataM viddhvA rukmapuGkhaizH zilAzitaiH

09022007c caturbhir nijaghAnAzvAn kalyANAn kRtavarmaNaH


09022008a azvatthAmA tu hArdikyam apovAha yazasvinam

09022008c atha zAradvato 'STAbhiH pratyavidhyad yudhiSThiram


09022009a tato duryodhano rAjA rathAn saptazatAn raNe

09022009c preSayad yatra rAjAsau dharmaputro yudhiSThiraH


09022010a te rathA rathibhir yuktA manomArutaraMhasaH

09022010c abhyadravanta saGMgrAme kaunteyasya rathamM prati


09022011a te samantAn mahArAja parivArya yudhiSThiram

09022011c adRzyaM sAyakaiz cakrur meghA iva divAkaram


09022012a nAmRSyanta susaMrabdhAzH zikhaNDipramukhA rathAH

09022012c rathair agryajavair yuktaiH kiGkiNIjAlasaMvRtaiH

09022012e Ajagmur abhirakSantaH kuntIputraM yudhiSThiram


09022013a tataH pravavRte raudraH saMgrAmaH zoNitodakaH

09022013c pANDavAnAGM kurUNAJM ca yamarASTravivardhanaH


09022014a rathAn saptazatAn hatvA kurUNAm AtatAyinAm

09022014c pANDavAsH saha pAJcAlaiH punar evAbhyavArayan


09022015a tatra yuddhamM mahac cAsIt tava putrasya pANDavaiH

09022015c na ca nas tAdRzanM dRSTanM naiva cApi parizrutam


09022016a vartamAne tathA yuddhe nirmaryAde samantataH

09022016c vadhyamAneSu yodheSu tAvakeSv itareSu ca


09022017a ninadatsu ca yodheSu zaGkhavaryaiz ca pUritaiH

09022017c utkRSTaisH siMhanAdaiz ca garjitena ca dhanvinAm


09022018a atipravRddhe yuddhe ca chidyamAneSu marmasu

09022018c dhAvamAneSu yodheSu jayagRddhiSu mAriSa


09022019a saMhAre sarvato jAte pRthivyAM zokasamMbhave

09022019c bahvInAm uttamastrINAM sImantoddharaNe tathA


09022020a nirmaryAde tathA yuddhe vartamAne sudAruNe

09022020c prAdurAsan vinAzAya tadotpAtAsH sudAruNAH

09022020e cacAla zabdaGM kurvANA saparvatavanA mahI


09022021a sadaNDAsH solmukA rAjaJ zIryamANAsH samantataH

09022021c ulkAH petur divo bhUmAv Ahatya ravimaNDalam


09022022a viSvagvAtAH prAdurAsan nIcaiH zarkaravarSiNaH

09022022c azrUNi mumucur nAgA vepathuz cAspRzad bhRzam


09022023a etAn ghorAn anAdRtya samutpAtAn sudAruNAn

09022023c punar yuddhAya samMmantrya kSatriyAs tasthur avyathAH

09022023e ramaNIye kurukSetre puNye svargaM yiyAsavaH


09022024a tato gAndhArarAjasya putrazH zakunir abravIt

09022024c yudhyadhvam agrato yAvat pRSThato hanmi pANDavAn


09022025a tato nasH samMprayAtAnAmM madrayodhAs tarasvinaH

09022025c hRSTAH kilakilAzabdam akurvantApare tathA


09022026a asmAMs tu punar AsAdya labdhalakSA durAsadAH

09022026c zarAsanAni dhunvantazH zaravarSair avAkiran


09022027a tato hatamM parais tatra madrarAjabalanM tadA

09022027c duryodhanabalanM dRSTvA punar AsIt parAGmukham


09022028a gAndhArarAjas tu punar vAkyam Aha tato balI

09022028c nivartadhvam adharmajJA yudhyadhvaGM kiM sRtena vaH


09022029a anIkanM dazasAhasram azvAnAmM bharatarSabha

09022029c AsId gAndhArarAjasya vimalaprAsayodhinAm


09022030a balena tena vikramya vartamAne janakSaye

09022030c pRSThataH pANDavAnIkam abhyaghnan nizitaiH zaraiH


09022031a tad abhram iva vAtena kSipyamANaM samantataH

09022031c abhajyata mahArAja pANDUnAM sumahad balam


09022032a tato yudhiSThiraH prekSya bhagnaM svabalam antikAt

09022032c abhyacodayad avyagrasH sahadevamM mahAbalam


09022033a asau subalaputro no jaghanamM pIDya daMzitaH

09022033c senAnM nisUdayanty eSa pazya pANDava durmatim

note: nisUdayati ??


09022034a gaccha tvanM draupadeyAz ca zakuniM saubalaJM jahi

09022034c rathAnIkam ahaM rakSye pAJcAlasahito 'nagha


09022035a gacchantu kuJjarAsH sarve vAjinaz ca saha tvayA

09022035c pAdAtAz ca trisAhasrAzH zakuniM saubalaJM jahi


09022036a tato gajAsH saptazatAz cApapANibhir AsthitAH

09022036c paJca cAzvasahasrANi sahadevaz ca vIryavAn


09022037a pAdAtAz ca trisAhasrA draupadeyAz ca sarvazaH

09022037c raNe hy abhyadravaMs te tu zakuniM yuddhadurmadam


09022038a tatas tu saubalo rAjann abhyatikramya pANDavAn

09022038c jaghAna pRSThatasH senAJM jayagRdhraH pratApavAn


09022039a azvArohAs tu saMrabdhAH pANDavAnAM tarasvinAm

09022039c prAvizan saubalAnIkam abhyatikramya tAn rathAn


09022040a te tatra sAdinazH zUrAsH saubalasya mahad balam

09022040c gajamadhye 'vatiSThantazH zaravarSair avAkiran


09022041a tad udyatagadAprAsam akApuruSasevitam

09022041c prAvartata mahad yuddhaM rAjan durmantrite tava


09022042a upAramanta jyAzabdAH prekSakA rathino 'bhavan

09022042c na hi sveSAmM pareSAM vA vizeSaH pratyadRzyata


09022043a zUrabAhuvisRSTAnAM zaktInAmM bharatarSabha

09022043c jyotiSAm iva samMpAtam apazyan kurupANDavAH


09022044a RSTibhir vimalAbhiz ca tatra tatra vizAmM pate

09022044c samMpatantIbhir AkAzam AvRtamM bahv azobhata


09022045a prAsAnAmM patatAM rAjan rUpam AsIt samantataH

09022045c zalabhAnAm ivAkAze tadA bharatasattama


09022046a rudhirokSitasarvAGgA vipraviddhair niyantRbhiH

09022046c hayAH paripatanti sma zatazo 'tha sahasrazaH


09022047a anyonyaparipiSTAz ca samAsAdya parasparam

09022047c AvikSatAsH sma dRzyante vamanto rudhiramM mukhaiH


09022048a tato 'bhavat tamo ghoraM sainyena rajasA vRte

09022048c tAn apAkramato 'drAkSanM tasmAd dezAd arinMdamAn

09022048e azvAn rAjan manuSyAMz ca rajasA saMvRte sati

note: line missing


09022049a bhUmau nipatitAz cAnye vamanto rudhiramM bahu

09022049c kezAkezisamAlagnA na zekuz ceSTituJM janAH


09022050a anyonyam azvapRSThebhyo vikarSanto mahAbalAH

09022050c mallA iva samAsAdya nijaghnur itaretaram

09022050e azvaiz ca vyapakRSyanta bahavo 'tra gatAsavaH

note: apakRSyanta for apAkRSyanta "were dragged away"


09022051a bhUmau nipatitAz cAnye bahavo vijayaiSiNaH

09022051c tatra tatra vyadRzyanta puruSAzH zUramAninaH


09022052a raktokSitaiz chinnabhujair apakRSTaziroruhaiH

09022052c vyadRzyata mahI kIrNA zatazo 'tha sahasrazaH


09022053a dUranM na zakyanM tatrAsId gantum azvena kena cit

09022053c sAzvArohair hatair azvair AvRte vasudhAtale


09022054a rudhirokSitasanMnAhair Attazastrair udAyudhaiH

09022054c nAnApraharaNair ghoraiH parasparavadhaiSibhiH

09022054e susanMnikRSTaisH saGMgrAme hatabhUyiSThasainikaiH


09022055a sa muhUrtanM tato yuddhvA saubalo 'tha vizAmM pate

09022055c SaTsahasrair hayaizH ziSTair apAyAc chakunis tataH


09022056a tathaiva pANDavAnIkaM rudhireNa samukSitam

09022056c SaTsahasrair hayaizH ziSTair apAyAc chrAntavAhanam


09022057a azvArohAs tu pANDUnAm abruvan rudhirokSitAH

09022057c susanMnikRSTAsH saGMgrAme bhUyiSThanM tyaktajIvitAH


09022058a neha zakyaM rathair yoddhuGM kuta eva mahAgajaiH

09022058c rathAn eva rathA yAntu kuJjarAH kuJjarAn api


09022059a pratiyAto hi zakunisH svam anIkam avasthitaH

09022059c na punasH saubalo rAjA yuddham abhyAgamiSyati


09022060a tatas tu draupadeyAz ca te ca mattA mahAdvipAH

09022060c prayayur yatra pAJcAlyo dhRSTadyumno mahArathaH


09022061a sahadevo 'pi kauravya rajomeghe samutthite

09022061c ekAkI prayayau tatra yatra rAjA yudhiSThiraH


09022062a tatas teSu prayAteSu zakunisH saubalaH punaH

09022062c pArzvato 'bhyahanat kruddho dhRSTadyumnasya vAhinIm


09022063a tat punas tumulaM yuddhamM prANAMs tyaktvAbhyavartata

09022063c tAvakAnAmM pareSAJM ca parasparavadhaiSiNAm


09022064a te hy anyonyam avekSanta tasmin vIrasamAgame

09022064c yodhAH paryapatan rAjaJ zatazo 'tha sahasrazaH


09022065a asibhiz chidyamAnAnAM zirasAM lokasaGMkSaye

09022065c prAdurAsIn mahAzabdas tAlAnAmM patatAm iva


09022066a vimuktAnAM zarIrANAmM bhinnAnAmM patatAmM bhuvi

09022066c sAyudhAnAJM ca bAhUnAm urUNAJM ca vizAmM pate

09022066e AsIt kaTakaTAzabdasH sumahAn romaharSaNaH


09022067a nighnanto nizitaizH zastrair bhrAtRRn putrAn sakhIn api

09022067c yodhAH paripatanti sma yathAmiSakRte khagAH


09022068a anyonyamM pratisaMrabdhAsH samAsAdya parasparam

09022068c ahamM pUrvam ahamM pUrvam iti nyaghnan sahasrazaH


09022069a saGMghAtair AsanabhraSTair azvArohair gatAsubhiH

09022069c hayAH paripatanti sma zatazo 'tha sahasrazaH


09022070a sphuratAmM pratipiSTAnAm azvAnAM zIghrasAriNAm

09022070c stanatAJM ca manuSyANAM sanMnaddhAnAM vizAmM pate


09022071a zaktyRSTiprAsazabdaz ca tumulasH samajAyata

09022071c bhindatAmM paramarmANi rAjan durmantrite tava


09022072a zramAbhibhUtAsH saMrabdhAzH zrAntavAhAH pipAsitAH

09022072c vikSatAz ca zitaizH zastrair abhyavartanta tAvakAH


09022073a mattA rudhiragandhena bahavo 'tra vicetasaH

09022073c jaghnuH parAn svakAMz caiva prAptAn prAptAn anantarAn


09022074a bahavaz ca gataprANAH kSatriyA jayagRddhinaH

09022074c bhUmAv abhyapatan rAjaJ zaravRSTibhir AvRtAH


09022075a vRkagRdhrazRgAlAnAnM tumule modane 'hani

09022075c AsId balakSayo ghoras tava putrasya pazyataH


09022076a narAzvakAyasaJMchannA bhUmir AsId vizAmM pate

09022076c rudhirodakacitrA ca bhIrUNAmM bhayavardhinI


09022077a asibhiH paTTizaiH zUlais takSamANAH punaH punaH

09022077c tAvakAH pANDavAz caiva nAbhyavartanta bhArata


09022078a praharanto yathAzakti yAvat prANasya dhAraNam

09022078c yodhAH paripatanti sma vamanto rudhiraM vraNaiH


09022079a ziro gRhItvA kezeSu kabandhasH samadRzyata

09022079c udyamya nizitaGM khaDgaM rudhireNa samukSitam


09022080a athotthiteSu bahuSu kabandheSu janAdhipa

09022080c tathA rudhiragandhena yodhAH kazmalam Avizan


09022081a mandIbhUte tatazH zabde pANDavAnAmM mahad balam

09022081c alpAvaziSTais turagair abhyavartata saubalaH


09022082a tato 'bhyadhAvaMs tvaritAH pANDavA jayagRddhinaH

09022082c padAtayaz ca nAgAz ca sAdinaz codyatAyudhAH


09022083a koSThakIkRtya cApy enamM parikSipya ca sarvazaH

09022083c zastrair nAnAvidhair jaghnur yuddhapAranM titIrSavaH


09022084a tvadIyAs tAMs tu samMprekSya sarvatasH samabhidrutAn

09022084c sAzvapattidviparathAH pANDavAn abhidudruvuH


09022085a ke cit padAtayaH padbhir muSTibhiz ca parasparam

09022085c nijaghnusH samare zUrAH kSINazastrAs tato 'patan


09022086a rathebhyo rathinaH petur dvipebhyo hastisAdinaH

09022086c vimAnebhya iva bhraSTAsH siddhAH puNyakSayAd yathA


09022087a evam anyonyam AastA yodhA jaghnur mahAmRdhe

09022087c pitRRn bhrAtRRn vayasyAMz ca putrAn api tathApare


09022088a evam AsId amaryAdaM yuddhamM bharatasattama

09022088c prAsAsibANakalile vartamAne sudAruNe


kRSyanta
kaTakaTA

09021 up 09023