09033 up 09051

manual

09034

note: gaGguli


09034001 janamejaya uvAca

09034001a pUrvam eva yadA rAmas tasmin yuddha upasthite

09034001c Amantrya kezavaM yAto vRSNibhisH sahitaH prabhuH


09034002a sAhAyyanM dhArtarASTrasya na ca kartAsmi kezava

09034002c na caiva pANDuputrANAGM gamiSyAmi yathAgatam


09034003a evam uktvA tadA rAmo yAtazH zatrunibarhaNaH

09034003c tasya cAgamanamM bhUyo brahmaJ zaMsitum arhasi


09034004a AkhyAhi me vistarataH kathaM rAma upasthitaH

09034004c kathaJM ca dRSTavAn yuddhaGM kuzalo hy asi sattama


09034005 vaizamMpAyana uvAca

09034005a upaplavye niviSTeSu pANDaveSu mahAtmasu

09034005c preSito dhRtarASTrasya samIpamM madhusUdanaH

09034005e zamamM prati mahAbAho hitArthaM sarvadehinAm


09034006a sa gatvA hAstinapuranM dhRtarASTraM sametya ca

09034006c uktavAn vacananM tathyaM hitaJM caiva vizeSataH

09034006e na ca tat kRtavAn rAjA yathAkhyAtaM hi te purA


09034007a anavApya zamanM tatra kRSNaH puruSasattamaH

09034007c Agacchata mahAbAhur upaplavyaJM janAdhipa


09034008a tataH pratyAgataH kRSNo dhArtarASTravisarjitaH

09034008c akriyAyAnM naravyAghra pANDavAn idam abravIt


09034009a na kurvanti vaco mahyaGM kuravaH kAlacoditAH

09034009c nirgacchadhvamM pANDaveyAH puSyeNa sahitA mayA


09034010a tato vibhajyamAneSu baleSu balinAM varaH

09034010c provAca bhrAtaraGM kRSNaM rauhiNeyo mahAmanAH


09034011a teSAm api mahAbAho sAhAyyamM madhusUdana

09034011c kriyatAm iti tat kRSNo nAsya cakre vacas tadA


09034012a tato manyuparItAtmA jagAma yadunandanaH

09034012c tIrthayAtrAM haladharasH sarasvatyAmM mahAyazAH

09034012e maitre nakSatrayoge sma sahitasH sarvayAdavaiH


09034013a AzrayAmAsa bhojas tu duryodhanam arinMdamaH

09034013c yuyudhAnena sahito vAsudevas tu pANDavAn


09034014a rauhiNeye gate zUre puSyeNa madhusUdanaH

09034014c pANDaveyAn puraskRtya yayAv abhimukhaH kurUn


09034015a gacchann eva pathisthas tu rAmaH preSyAn uvAca ha

09034015c samMbhArAMs tIrthayAtrAyAM sarvopakaraNAni ca

09034015e AnayadhvanM dvArakAyA agnIn vai yAjakAMs tathA


09034016a suvarNaM rajataJM caiva dhenUr vAsAMsi vAjinaH

09034016c kuJjarAMz ca rathAMz caiva kharoSTraM vAhanAni ca

09034016e kSipram AnIyatAM sarvanM tIrthahetoH paricchadam


09034017a pratisrotasH sarasvatyA gacchadhvaM zIghragAminaH

09034017c Rtvijaz cAnayadhvaM vai zatazaz ca dvijarSabhAn


09034018a evaM sanMdizya tu preSyAn baladevo mahAbalaH

09034018c tIrthayAtrAM yayau rAjan kurUNAM vaizase tadA

09034018e sarasvatImM pratisrotasH samudrAd abhijagmivAn


09034019a Rtvigbhiz ca suhRdbhiz ca tathAnyair dvijasattamaiH

09034019c rathair gajais tathAzvaiz ca preSyaiz ca bharatarSabha

09034019e gokharoSTraprayuktaiz ca yAnaiz ca bahubhir vRtaH


09034020a zrAntAnAGM klAntavapuSAM zizUnAM vipulAyuSAm

09034020c tAni yAnAni dezeSu pratIkSyante sma bhArata

09034020e bubhukSitAnAm arthAya kLptam annaM samantataH


09034021a yo yo yatra dvijo bhoktuGM kAmaGM kAmayate tadA

09034021c tasya tasya tu tatraivam upajahrus tadA nRpa


09034022a tatra sthitA narA rAjan rauhiNeyasya zAsanAt

09034022c bhakSyapeyasya kurvanti rAzIMs tatra samantataH


09034023a vAsAMsi ca mahArhANi paryaGkAstaraNAni ca

09034023c pUjArthanM tatra kLptAni viprANAM sukham icchatAm


09034024a yatra yasH svapate vipraH kSatriyo vApi bhArata

09034024c tatra tatra tu tasyaiva sarvaGM kLptam adRzyata


09034025a yathAsukhaJM janasH sarvas tiSThate yAti vA tadA

09034025c yAtukAmasya yAnAni pAnAni tRSitasya ca


09034026a bubhukSitasya cAnnAni svAdUni bharatarSabha

09034026c upajahrur narAs tatra vastrANy AbharaNAni ca


09034027a sa panthAH prababhau rAjan sarvasyaiva sukhAvahaH

09034027c svargopamas tadA vIra narANAnM tatra gacchatAm


09034028a nityapramuditopetasH svAdubhakSazH zubhAnvitaH

09034028c vipaNyApaNapaNyAnAnM nAnAjanazatair vRtaH

09034028e nAnAdrumalatopeto nAnAratnavibhUSitaH


09034029a tato mahAtmA niyame sthitAtmA puNyeSu tIrtheSu vasUni rAjan

09034029c dadau dvijebhyaH kratudakSiNAz ca yadupravIro halabhRt pratItaH


09034030a dogdhrIz ca dhenUz ca sahasrazo vai suvAsasaH kAJcanabaddhazRGgIH

09034030c hayAMz ca nAnAvidhadezajAtAn yAnAni dAsIz ca tathA dvijebhyaH


09034031a ratnAni muktAmaNividrumaJM ca zRGgIsuvarNaM rajataJM ca zubhram

09034031c ayasmayanM tAmramayaJM ca bhANDanM dadau dvijAtipravareSu rAmaH


09034032a evaM sa vittamM pradadau mahAtmA sarasvatItIrthavareSu bhUri

09034032c yayau krameNApratimaprabhAvas tataH kurukSetram udAravRttaH


09034033 janamejaya uvAca

09034033a sArasvatAnAnM tIrthAnAGM guNotpattiM vadasva me

09034033c phalaJM ca dvipadAM zreSTha karmanirvRttim eva ca


09034034a yathAkramaJM ca bhagavaMs tIrthAnAm anupUrvazaH

09034034c brahman brahmavidAM zreSTha paraGM kautUhalaM hi me


09034035 vaizamMpAyana uvAca

09034035a tIrthAnAM vistaraM rAjan guNotpattiJM ca sarvazaH

09034035c mayocyamAnAM zRNu vai puNyAM rAjendra kRtsnazaH


09034036a pUrvamM mahArAja yadupravIra RtviksuhRdvipragaNaiz ca sArdham

09034036c puNyamM prabhAsaM samupAjagAma yatroDurAD yakSmaNA klizyamAnaH


09034037a vimuktazApaH punar Apya tejaH sarvaM jagad bhAsayate narendra

09034037c evanM tu tIrthapravaramM pRthivyAmM prabhAsanAt tasya tataH prabhAsaH


09034038 janamejaya uvAca

09034038a kimarthamM bhagavAn somo yakSmaNA samagRhyata

09034038c kathaJM ca tIrthapravare tasmiMz candro nyamajjata


09034039a katham Aplutya tasmiMs tu punar ApyAyitazH zazI

09034039c etan me sarvam AcakSva vistareNa mahAmune


09034040 vaizamMpAyana uvAca

09034040a dakSasya tanayA yAs tAH prAdurAsan vizAM pate

09034040c sa saptaviMzatiGM kanyA dakSasH somAya vai dadau


09034041a nakSatrayoganiratAsH saGMkhyAnArthaJM ca bhArata

09034041c patnyo vai tasya rAjendra somasya zubhalakSaNAH


09034042a tAs tu sarvA vizAlAkSyo rUpeNApratimA bhuvi

09034042c atyaricyata tAsAnM tu rohiNI rUpasamMpadA


09034043a tatas tasyAM sa bhagavAn prItiJM cakre nizAkaraH

09034043c sAsya hRdyA babhUvAtha tasmAt tAmM bubhuje sadA


09034044a purA hi somo rAjendra rohiNyAm avasac ciram

09034044c tato 'sya kupitAny Asan nakSatrANi mahAtmanaH


09034045a tA gatvA pitaramM prAhuH prajApatim atandritAH

09034045c somo vasati nAsmAsu rohiNImM bhajate sadA


09034046a tA vayaM sahitAsH sarvAs tvatsakAze prajezvara

09034046c vatsyAmo niyatAhArAs tapazcaraNatatparAH


09034047a zrutvA tAsAnM tu vacananM dakSasH somam athAbravIt

09034047c samaM vartasva bhAryAsu mA tvAdharmo mahAn spRzet


09034048a tAz ca sarvA bravId dakSo gacchadhvaM somam antikAt

09034048c samaM vatsyati sarvAsu candramA mama zAsanAt


09034049a visRSTAs tAs tadA jagmuzH zItAMzubhavananM tadA

09034049c tathApi somo bhagavAn punar eva mahIpate

09034049e rohiNInM nivasaty eva prIyamANo muhur muhuH


09034050a tatas tAsH sahitAsH sarvA bhUyaH pitaram abruvan

09034050c tava zuzrUSaNe yuktA vatsyAmo hi tavAzrame

09034050e somo vasati nAsmAsu nAkarod vacananM tava


09034051a tAsAnM tad vacanaM zrutvA dakSasH somam athAbravIt

09034051c samaM vartasva bhAryAsu mA tvAM zapsye virocana


09034052a anAdRtya tu tad vAkyanM dakSasya bhagavAJ zazI

09034052c rohiNyA sArdham avasat tatas tAH kupitAH punaH


09034053a gatvA ca pitaramM prAhuH praNamya zirasA tadA

09034053c somo vasati nAsmAsu tasmAn nazH zaraNamM bhava


09034054a rohiNyAm eva bhagavan sadA vasati candramAH

09034054c tasmAn nas trAhi sarvA vai yathA nasH soma Avizet


09034055a tac chrutvA bhagavAn kruddho yakSmANamM pRthivIpate

09034055c sasarja roSAt somAya sa coDupatim Avizat


09034056a sa yakSmaNAbhibhUtAtmAkSIyatAharahazH zazI

09034056c yatnaJM cApy akarod rAjan mokSArthanM tasya yakSmaNaH


09034057a iSTveSTibhir mahArAja vividhAbhir nizAkaraH

09034057c na cAmucyata zApAd vai kSayaJM caivAbhyagacchata


09034058a kSIyamANe tatasH some oSadhyo na prajajJire

09034058c nirAsvAdarasAsH sarvA hatavIryAz ca sarvazaH


09034059a oSadhInAGM kSaye jAte prANinAm api saGMkSayaH

09034059c kRzAz cAsan prajAsH sarvAH kSIyamANe nizAkare


09034060a tato devAsH samAgamya somam Ucur mahIpate

09034060c kim idamM bhavato rUpam IdRzanM na prakAzate


09034061a kAraNamM brUhi nasH sarvaM yenedanM te mahad bhayam

09034061c zrutvA tu vacananM tvatto vidhAsyAmas tato vayam


09034062a evam uktaH pratyuvAca sarvAMs tAJ zazalakSaNaH

09034062c zApaJM ca kAraNaJM caiva yakSmANaJM ca tathAtmanaH


09034063a devAs tasya vacazH zrutvA gatvA dakSam athAbruvan

09034063c prasIda bhagavan some zApaz caiSa nivartyatAm


09034064a asau hi candramAH kSINaH kiMcic cheSo hi lakSyate

09034064c kSayAc caivAsya deveza prajAz cApi gatAH kSayam


09034065a vIrudoSadhayaz caiva bIjAni vividhAni ca

note: lines missing

09034065c tathA vayaM lokaguro prasAdaGM kartum arhasi


09034066a evam uktas tadA cintya prAha vAkyamM prajApatiH

09034066c naitac chakyamM mama vaco vyAvartayitum anyathA

09034066e hetunA tu mahAbhAgA nivartiSyati kena cit


09034067a samaM vartatu sarvAsu zazI bhAryAsu nityazaH

09034067c sarasvatyA vare tIrthe unmajjaJ zazalakSaNaH

09034067e punar vardhiSyate devAs tad vai satyaM vaco mama


09034068a mAsArdhaJM ca kSayaM somo nityam eva gamiSyati

09034068c mAsArdhaJM ca sadA vRddhiM satyam etad vaco mama

note: lines missing


09034069a sarasvatInM tatasH somo jagAma RSizAsanAt

09034069c prabhAsamM paramanM tIrthaM sarasvatyA jagAma ha


09034070a amAvAsyAmM mahAtejAs tatronmajjan mahAdyutiH

09034070c lokAn prabhAsayAmAsa zItAMzutvam avApa ca


09034071a devAz ca sarve rAjendra prabhAsamM prApya puSkalam

09034071c somena sahitA bhUtvA dakSasya pramukhe 'bhavan


09034072a tataH prajApatiH sarvA visasarjAtha devatAH

09034072c somaJM ca bhagavAn prIto bhUyo vacanam abravIt


09034073a mAvamaMsthAsH striyaH putra mA ca viprAn kadA cana

09034073c gaccha yuktasH sadA bhUtvA kuru vai zAsanamM mama


09034074a sa visRSTo mahArAja jagAmAtha svam Alayam

09034074c prajAz ca muditA bhUtvA bhojane ca yathA purA


09034075a etat te sarvam AkhyAtaM yathA zapto nizAkaraH

09034075c prabhAsaJM ca yathA tIrthanM tIrthAnAmM pravaraM hy abhUt


09034076a amAvAsyAmM mahArAja nityazazH zazalakSaNaH

09034076c snAtvA hy ApyAyate zrImAn prabhAse tIrtha uttame


09034077a ataz cainamM prajAnanti prabhAsam iti bhUmipa

09034077c prabhAM hi paramAM lebhe tasminn unmajjya candramAH


09034078a tatas tu camasodbhedam acyutas tv agamad balI

09034078c camasodbheda ity evaM yaJM janAH kathayanty uta


09034079a tatra dattvA ca dAnAni viziSTAni halAyudhaH

09034079c uSitvA rajanIm ekAM snAtvA ca vidhivat tadA


09034080a udapAnam athAgacchat tvarAvAn kezavAgrajaH

09034080c AdyaM svastyayanaJM caiva tatrAvApya mahat phalam


09034081a snigdhatvAd oSadhInAJM ca bhUmez ca janamejaya

09034081c jAnanti siddhA rAjendra naSTAm api sarasvatIm


09033 up 09051