06111 up 06113

manual

06112

note: gaGguli

note: PAPER 06116


06112001 saJMjaya uvAca

06112001a abhimanyur mahArAja tava putram ayodhayat

06112001c mahatyA senayA yukto bhISmahetoH parAkramI


06112002a duryodhano raNe kArSNinM navabhir nataparvabhiH

06112002c AjaghAna raNe kruddhaH punaz cainaM tribhiH zaraiH


06112003a tasya zaktiM raNe kArSNir mRtyor ghorAM svasAm iva

note: svasAm misprint ??

06112003c preSayAmAsa saGMkruddho duryodhanarathamM prati


06112004a tAm ApatantIM sahasA ghorarUpAM vizAmM pate

06112004c dvidhA ciccheda te putraH kSurapreNa mahArathaH


06112005a tAM zaktimM patitAnM dRSTvA kArSNiH paramakopanaH

06112005c duryodhananM tribhir bANair bAhvor urasi cArpayat


06112006a punaz cainaM zarair ghorair AjaghAna stanAntare

06112006c dazabhir bharatazreSTha duryodhanam amarSaNam


06112007a tad yuddham abhavad ghoraJM citrarUpaJM ca bhArata

06112007c IkSitRprItijananaM sarvapArthivapUjitam


06112008a bhISmasya nidhanArthAya pArthasya vijayAya ca

06112008c yuyudhAte raNe vIrau saubhadrakurupuGMgavau


06112009a sAtyakiM rabhasaM yuddhe drauNir brAhmaNapuGMgavaH

06112009c AjaghAnorasi kruddho nArAcena paranMtapaH


06112010a zaineyo 'pi guroH putraM sarvamarmasu bhArata

06112010c atADayad ameyAtmA navabhiH kaGkapatribhiH


06112011a azvatthAmA tu samare sAtyakinM navabhizH zaraiH

06112011c triMzatA ca punas tUrNamM bAhvor urasi cArpayat


06112012a so 'tividdho maheSvAso droNaputreNa sAtvataH

06112012c droNaputranM tribhir bANair AjaghAna mahAyazAH


06112013a pauravo dhRSTaketuJM ca zarair AsAdya saMyuge

06112013c bahudhA dArayAJMcakre maheSvAsamM mahAratham


06112014a tathaiva pauravaM yuddhe dhRSTaketur mahArathaH

06112014c triMzatA nizitair bANair vivyAdha sumahAbalaH


06112015a pauravas tu dhanuz chittvA dhRSTaketor mahArathaH

06112015c nanAda balavan nAdaM vivyAdha dazabhizH zaraiH


06112016a so 'nyat kArmukam AdAya pauravanM nizitaizH zaraiH

06112016c AjaghAna mahArAja trisaptatyA zilImukhaiH


06112017a tau tu tatra maheSvAsau mahAmAtrau mahArathau

06112017c mahatA zaravarSeNa parasparam avarSatAm


06112018a anyonyasya dhanuz chittvA hayAn hatvA ca bhArata

06112018c virathAv asiyuddhAya saGMgatau tau mahArathau


06112019a ArSabhe carmaNI citre zatacandrapariSkRte

06112019c tArakAzatacitrau ca nistriMzau sumahAprabhau


06112020a pragRhya vimalau rAjaMs tAv anyonyam abhidrutau

06112020c vAzitAsaGMgame yattau siMhAv iva mahAvane


06112021a maNDalAni vicitrANi gatapratyAgatAni ca

06112021c ceratur darzayantau ca prArthayantau parasparam


06112022a pauravo dhRSTaketunM tu zaGkhadeze mahAsinA

06112022c tADayAmAsa saGMkruddhas tiSTha tiSTheti cAbravIt


06112023a cedirAjo 'pi samare pauravamM puruSarSabham

06112023c AjaghAna zitAgreNa jatrudeze mahAsinA


06112024a tAv anyonyamM mahArAja samAsAdya mahAhave

06112024c anyonyavegAbhihatau nipetatur arinMdamau


06112025a tatasH svaratham Aropya pauravanM tanayas tava

06112025c jayatseno rathe rAjann apovAha raNAjirAt


06112026a dhRSTaketuJM ca samare mAdrIputraH paraMtapaH

06112026c apovAha raNe rAjan sahadevaH pratApavAn


06112027a citrasenasH suzarmANaM viddhvA navabhir AzugaiH

06112027c punar vivyAdha taM SaSTyA punaz ca navabhizH zaraiH


06112028a suzarmA tu raNe kruddhas tava putraM vizAmM pate

06112028c dazabhir dazabhiz caiva vivyAdha nizitaizH zaraiH


06112029a citrasenaz ca taM rAjaMs triMzatA nataparvaNAm

06112029c AjaghAna raNe kruddhasH sa ca tamM pratyavidhyata

06112029e bhISmasya samare rAjan yazo mAnaJM ca vardhayan


06112030a saubhadro rAjaputranM tu bRhadbalam ayodhayat

06112030c ArjuniGM kosalendras tu viddhvA paJcabhir AyasaiH

06112030e punar vivyAdha viMzatyA zaraisH sanMnataparvabhiH


06112031a bRhadbalaJM ca saubhadro viddhvA navabhir AyasaiH

06112031c nAkampayata saGMgrAme vivyAdha ca punaH punaH


06112032a kausalyasya punaz cApi dhanuz ciccheda phAlguniH

06112032c AjaghAna zaraiz caiva triMzatA kaGkapatribhiH


06112033a so 'nyat kArmukam AdAya rAjaputro bRhadbalaH

06112033c phAlguniM samare kruddho vivyAdha bahubhizH zaraiH


06112034a tayor yuddhaM samabhavad bhISmahetoH paraMtapa

06112034c saMrabdhayor mahArAja samare citrayodhinoH

06112034e yathA devAsure yuddhe mayavAsavayor abhUt


06112035a bhImaseno gajAnIkaM yodhayan bahv azobhata

06112035c yathA zakro vajrapANir dArayan parvatottamAn


06112036a te vadhyamAnA bhImena mAtaGgA girisanMnibhAH

06112036c nipetur urvyAM sahitA nAdayanto vasunMdharAm


06112037a girimAtrA hi te nAgA bhinnAJjanacayopamAH

06112037c virejur vasudhAmM prApya vikIrNA iva parvatAH


06112038a yudhiSThiro maheSvAso madrarAjAnam Ahave

06112038c mahatyA senayA guptamM pIDayAmAsa saGMgataH


06112039a madrezvaraz ca samare dharmaputramM mahAratham

06112039c pIDayAmAsa saMrabdho bhISmahetoH parAkramI


06112040a virATaM saindhavo rAjA viddhvA sanMnataparvabhiH

06112040c navabhisH sAyakais tIkSNais triMzatA punar ardayat


06112041a virATaz ca mahArAja saindhavaM vAhinImukhe

06112041c triMzatA nizitair bANair AjaghAna stanAntare


06112042a citrakArmukanistriMzau citravarmAyudhadhvajau

06112042c rejatuz citrarUpau tau saGMgrAme matsyasaindhavau


06112043a droNaH pAJcAlaputreNa samAgamya mahAraNe

06112043c mahAsamudayaJM cakre zaraisH sanMnataparvabhiH


06112044a tato droNo mahArAja pArSatasya mahad dhanuH

06112044c chittvA paJcAzateSUNAmM pArSataM samavidhyata


06112045a so 'nyat kArmukam AdAya pArSataH paravIrahA

06112045c droNasya miSato yuddhe preSayAmAsa sAyakAn


06112046a tAJ zarAJ zarasaGMghais tu sanMnivArya mahArathaH

06112046c droNo drupadaputrAya prAhiNot paJca sAyakAn


06112047a tasya kruddho mahArAja pArSataH paravIrahA

06112047c droNAya cikSepa gadAM yamadaNDopamAM raNe


06112048a tAm ApatantIM sahasA hemapaTTavibhUSitAm

06112048c zaraiH paJcAzatA droNo vArayAmAsa saMyuge


06112049a sA chinnA bahudhA rAjan droNacApacyutaizH zaraiH

06112049c cUrNIkRtA vizIryantI papAta vasudhAtale


06112050a gadAM vinihatAnM dRSTvA pArSatazH zatrusUdanaH

06112050c droNAya zaktiJM cikSepa sarvapArazavIM zubhAm


06112051a tAnM droNo navabhir bANaiz ciccheda yudhi bhArata

06112051c pArSataJM ca maheSvAsamM pIDayAmAsa saMyuge


06112052a evam etan mahad yuddhanM droNapArSatayor abhUt

06112052c bhISmamM prati mahArAja ghorarUpamM bhayAnakam


06112053a arjunaH prApya gAGgeyaM pIDayan nizitaiH zaraiH

06112053c abhyadravata saMyattaM vane mattam iva dvipam


06112054a pratyudyayau ca tamM pArthamM bhagadattaH pratApavAn

06112054c tridhA bhinnena nAgena madAndhena mahAbalaH


06112055a tam ApatantaM sahasA mahendragajasanMnibham

06112055c paraM yatnaM samAsthAya bIbhatsuH pratyapadyata


06112056a tato gajagato rAjA bhagadattaH pratApavAn

06112056c arjunaM zaravarSeNa vArayAmAsa saMyuge


06112057a arjunas tu raNe nAgam AyAntaM rajatopamam

note: opamais ??

06112057c vimalair Ayasais tIkSNair avidhyata mahAraNe


06112058a zikhaNDinaJM ca kaunteyo yAhi yAhIty acodayat

06112058c bhISmamM prati mahArAja jahy enam iti cAbravIt


06112059a prAgjyotiSas tato hitvA pANDavamM pANDupUrvaja

06112059c prayayau tvarito rAjan drupadasya rathamM prati


06112060a tato 'rjuno mahArAja bhISmam abhyadravad drutam

06112060c zikhaNDinamM puraskRtya tato yuddham avartata


06112061a tatas te tAvakAzH zUrAH pANDavaM rabhasaM raNe

06112061c sarve 'bhyadhAvan krozantas tad adbhutam ivAbhavat


06112062a nAnAvidhAny anIkAni putrANAnM te janAdhipa

06112062c arjuno vyadhamat kAle divIvAbhrANi mArutaH


06112063a zikhaNDI tu samAsAdya bharatAnAmM pitAmaham

06112063c iSubhis tUrNam avyagro bahubhisH sa samAcinot


06112064a somakAMz ca raNe bhISmo jaghne pArthapadAnugAn

06112064c nyavArayata sainyaJM ca pANDavAnAmM mahArathaH


06112065a rathAgnyagAraz cApArcir asizaktigadendhanaH

06112065c zarasaGMghamahAjvAlaH kSatriyAn samare 'dahat


06112066a yathA hi sumahAn agniH kakSe carati sAnilaH

06112066c tathA jajvAla bhISmo 'pi divyAny astrANy udIrayan


06112067a suvarNapuGkhair iSubhizH zitaisH sanMnataparvabhiH

06112067c nAdayan sa dizo bhISmaH pradizaz ca mahAyazAH


06112068a pAtayan rathino rAjan gajAMz ca saha sAdibhiH

06112068c muNDatAlavanAnIva cakAra sa rathavrajAn


06112069a nirmanuSyAn rathAn rAjan gajAn azvAMz ca saMyuge

06112069c cakAra sa tadA bhISmasH sarvazastrabhRtAM varaH


06112070a tasya jyAtalanirghoSaM visphUrjitam ivAzaneH

06112070c nizamya sarvato rAjan samakampanta sainikAH


06112071a amoghA hy apatan bANAH pitus te manujezvara

06112071c nAsajjanta zarIreSu bhISmacApacyutAzH zarAH


06112072a nirmanuSyAn rathAn rAjan suyuktAJ javanair hayaiH

06112072c vAtAyamAnAn pazyAma hriyamANAn vizAmM pate


06112073a cedikAzikarUSANAM sahasrANi caturdaza

06112073c mahArathAsH samAkhyAtAH kulaputrAs tanutyajaH


06112074a aparAvartinazH zUrAsH suvarNavikRtadhvajAH

06112074c saGMgrAme bhISmam AsAdya savAjirathakuJjarAH

06112074e jagmus te paralokAya vyAditAsyam ivAntakam


06112075a na tatrAsIn mahArAja somakAnAmM mahArathaH

06112075c yasH samMprApya raNe bhISmaJM jIvite sma mano dadhe


06112076a tAMz ca sarvAn raNe yodhAn pretarAjapuramM prati

06112076c nItAn amanyanta janA dRSTvA bhISmasya vikramam


06112077a na kaz cid enaM samare pratyudyAti mahArathaH

06112077c Rte pANDusutaM vIraM zvetAzvaGM kRSNasArathim

06112077e zikhaNDinaJM ca samare pAJcAlyam amitaujasam

note: gaGguli


06112078a zikhaNDI tu raNe bhISmam AsAdya bharatarSabha

06112078c dazabhir dazabhir bANair AjaghAna mahAhave


06112079a zikhaNDinanM tu gAGgeyaH krodhadIptena cakSuSA

06112079c avaikSata kaTAkSeNa nirdahann iva bhArata


06112080a strItvanM tat saMsmaran rAjan sarvalokasya pazyataH

06112080c na jaghAna raNe bhISmasH sa ca tanM nAvabuddhavAn


06112081a arjunas tu mahArAja zikhaNDinam abhASata

06112081c abhitvarasva tvarito jahi cainamM pitAmaham


06112082a kinM te vivakSayA vIra jahi bhISmamM mahAratham

06112082c na hy anyam anupazyAmi kaJM cid yaudhiSThire bale


06112083a yazH zaktasH samare bhISmaM yodhayeta pitAmaham

06112083c Rte tvAmM puruSavyAghra satyam etad bravImi te


06112084a evam uktas tu pArthena zikhaNDI bharatarSabha

06112084c zarair nAnAvidhais tUrNamM pitAmaham upAdravat


06112085a acintayitvA tAn bANAn pitA devavratas tava

06112085c arjunaM samare kruddhaM vArayAmAsa sAyakaiH


06112086a tathaiva ca camUM sarvAmM pANDavAnAmM mahArathaH

06112086c apraiSIt samare tIkSNaiH paralokAya mAriSa


06112087a tathaiva pANDavA rAjan sainyena mahatA vRtAH

06112087c bhISmamM pracchAdayAmAsur meghA iva divAkaram


06112088a sa samantAt parivRto bhArato bharatarSabha

06112088c nirdadAha raNe zUrAn vanaM vahnir iva jvalan


06112089a tatrAdbhutam apazyAma tava putrasya pauruSam

06112089c ayodhayata yat pArthaJM jugopa ca yatavratam


06112090a karmaNA tena samare tava putrasya dhanvinaH

06112090c duzHzAsanasya tutuSusH sarve lokA mahAtmanaH


06112091a yad ekasH samare pArthAn sAnugAn samayodhayat

06112091c na cainamM pANDavA yuddhe vArayAmAsur ulbaNam


06112092a duzHzAsanena samare rathino virathIkRtAH

06112092c sAdinaz ca mahArAja dantinaz ca mahAbalAH


06112093a vinirbhinnAzH zarais tIkSNair nipetur dharaNItale

06112093c zarAturAs tathaivAnye dantino vidrutA dizaH


06112094a yathAgnir indhanamM prApya jvaled dIptArcir ulbaNaH

06112094c tathA jajvAla putras te pANDavAn vai vinirdahan


06112095a tamM bhAratamahAmAtramM pANDavAnAmM mahArathaH

06112095c jetunM notsahate kaz cin nApy udyAtuGM kathaJM cana

06112095e Rte mahendratanayaM zvetAzvaGM kRSNasArathim


06112096a sa hi taM samare rAjan vijitya vijayo 'rjunaH

06112096c bhISmam evAbhidudrAva sarvasainyasya pazyataH


06112097a vijitas tava putro 'pi bhISmabAhuvyapAzrayaH

06112097c punaH punaH samAzvasya prAyudhyata raNotkaTaH

06112097e arjunaJM ca raNe rAjan yodhayan sa vyarAjata


06112098a zikhaNDI tu raNe rAjan vivyAdhaiva pitAmaham

06112098c zarair azanisaMsparzais tathA sarpaviSopamaiH


06112099a na ca te 'sya rujaJM cakruH pitus tava janezvara

06112099c smayamAnaz ca gAGgeyas tAn bANAJ jagRhe tadA


06112100a uSNArto hi naro yadvaj jaladhArAH pratIcchati

06112100c tathA jagrAha gAGgeyazH zaradhArAzH zikhaNDinaH


06112101a taGM kSatriyA mahArAja dadRzur ghoram Ahave

06112101c bhISmanM dahantaM sainyAni pANDavAnAmM mahAtmanAm


06112102a tato 'bravIt tava sutasH sarvasainyAni mAriSa

06112102c abhidravata saGMgrAme phalgunaM sarvato rathaiH


06112103a bhISmo vasH samare sarvAn pAlayiSyati dharmavit

06112103c te bhayaM sumahat tyaktvA pANDavAn pratiyudhyata

note: pratyayudhyata?


06112104a eSa tAlena dIptena bhISmas tiSThati pAlayan

06112104c sarveSAnM dhArtarASTrANAM raNe zarma ca varma ca


06112105a tridazApi samudyuktA nAlamM bhISmaM samAsitum

06112105c kim u pArthA mahAtmAnamM martyabhUtAs tathAbalAH

06112105e tasmAd dravata he yodhAH phalgunaM prApya saMyuge


06112106a aham adya raNe yatto yodhayiSyAmi phalgunam

06112106c sahitasH sarvato yattair bhavadbhir vasudhAdhipAH


06112107a tac chrutvA tu vaco rAjaMs tava putrasya dhanvinaH

06112107c arjunamM prati saMyattA balavanto mahArathAH


06112108a te videhAH kaliGgAz ca dAzerakagaNaiH saha

06112108c abhipetur niSAdAz ca sauvIrAz ca mahAraNe


06112109a bAhlikA daradAz caiva prAcyodIcyAz ca mAlavAH

06112109c abhISAhAzH zUrasenAzH zibayo 'tha vasAtayaH


06112110a zAlvAzrayAs trigartAz ca ambaSThAH kekayaiH saha

06112110c abhipetU raNe pArthamM pataGMgA iva pAvakam


06112111a sa tAn sarvAn sahAnIkAn mahArAja mahArathAn

06112111c divyAny astrANi saJMcintya prasanMdhAya dhanaJMjayaH


06112112a sa tair astrair mahAvegair dadAhAzu mahAbalaH

06112112c zarapratApair bIbhatsuH pataMgAn iva pAvakaH


06112113a tasya bANasahasrANi sRjato dRDhadhanvinaH

06112113c dIpyamAnam ivAkAze gANDIvaM samadRzyata


06112114a te zarArtA mahArAja viprakIrNarathadhvajAH

06112114c nAbhyavartanta rAjAnasH sahitA vAnaradhvajam

note: nAbhya ?


06112115a sadhvajA rathinaH petur hayArohA hayaiH saha

06112115c gajAsH saha gajArohaiH kirITizaratADitAH


06112116a tato 'rjunabhujotsRSTair AvRtAsId vasunMdharA

06112116c vidravadbhiz ca bahudhA balai rAjJAM samantataH


06112117a atha pArtho mahAbAhur drAvayitvA varUthinIm

06112117c duzHzAsanAya samare preSayAmAsa sAyakAn


06112118a te tu bhittvA tava sutanM duzHzAsanam ayomukhAH

06112118c dharaNIM vivizusH sarve valmIkam iva pannagAH

06112118e hayAMz cAsya tato jaghne sArathiJM ca nyapAtayat


06112119a viviMzatiJM ca viMzatyA virathaGM kRtavAn prabho

06112119c AjaghAna bhRzaJM caiva paJcabhir nataparvabhiH


06112120a kRpaM zalyaM vikarNaJM ca viddhvA bahubhir AyasaiH

06112120c cakAra virathAMz caiva kaunteyazH zvetavAhanaH


06112121a evanM te virathAH paJca kRpaH zalyaz ca mAriSa

06112121c duzHzAsano vikarNaz ca tathaiva ca viviMzatiH

06112121e samMprAdravanta samare nirjitAsH savyasAcinA


06112122a pUrvAhNe tu tathA rAjan parAjitya mahArathAn

06112122c prajajvAla raNe pArtho vidhUma iva pAvakaH


06112123a tathaiva zaravarSeNa bhAskaro razmivAn iva

06112123c anyAn api mahArAja pAtayAmAsa pArthivAn


06112124a parAGmukhIkRtya tadA zaravarSair mahArathAn

06112124c prAvartayata saGMgrAme zoNitodAmM mahAnadIm

06112124e madhyena kurusainyAnAmM pANDavAnAJM ca bhArata


06112125a gajAz ca rathasaGMghAz ca bahudhA rathibhir hatAH

06112125c rathAz ca nihatA nAgair nAgA hayapadAtibhiH


06112126a antarA chidyamAnAni zarIrANi zirAMsi ca

06112126c nipetur dikSu sarvAsu gajAzvarathayodhinAm


06112127a channam AyodhanaM reje kuNDalAGgadadhAribhiH

note: rAjan or reje ?

06112127c patitaiH pAtyamAnaiz ca rAjaputrair mahArathaiH


06112128a rathaneminikRttAz ca gajaiz caivAvapothitAH

06112128c pAdAtAz cApy adRzyanta sAzvAsH sahayasAdinaH


06112129a gajAzvarathasaGMghAz ca paripetusH samantataH

06112129c vizIrNAz ca rathA bhUmau bhagnacakrayugadhvajAH


06112130a tad gajAzvarathaughAnAM rudhireNa samukSitam

06112130c channam AyodhanaM reje raktAbhram iva zAradam


06112131a zvAnaH kAkAz ca gRdhrAz ca vRkA gomAyubhiH saha

06112131c praNedur bhakSyam AsAdya vikRtAz ca mRgadvijAH


06112132a vavur bahuvidhAz caiva dikSu sarvAsu mArutAH

06112132c dRzyamAneSu rakSasHsu bhUteSu vinadatsu ca


06112133a kAJcanAni ca dAmAni patAkAz ca mahAdhanAH

06112133c dhUmAyamAnA dRzyante sahasA mAruteritAH


06112134a zvetacchatrasahasrANi sadhvajAz ca mahArathAH

06112134c vinikIrNAsH sma dRzyante zatazo 'tha sahasrazaH

06112134e sapatAkAz ca mAtaGgA dizo jagmuzH zarAturAH


06112135a kSatriyAz ca manuSyendra gadAzaktidhanurdharAH

06112135c samantato vyadRzyanta patitA dharaNItale


06112136a tato bhISmo mahArAja divyam astram udIrayan

06112136c abhyadhAvata kaunteyamM miSatAM sarvadhanvinAm


06112137a taM zikhaNDI raNe yattam abhyadhAvata daMzitaH

06112137c saJMjahAra tato bhISmas tad astramM pAvakopamam


06112138a etasminn eva kAle tu kaunteyazH zvetavAhanaH

06112138c nijaghne tAvakaM sainyamM mohayitvA pitAmaham


ayamAnAn
svasAm

06111 up 06113