09028 up 09030

manual

09029

note: gaGguli


09029001 dhRtarASTra uvAca

09029001a hateSu sarvasainyeSu pANDuputrai raNAjire

09029001c mama sainyAvaziSTAs te kim akurvata saJMjaya


09029002a kRtavarmA kRpaz caiva droNaputraz ca vIryavAn

09029002c duryodhanaz ca mandAtmA rAjA kim akarot tadA


09029003 saJMjaya uvAca

09029003a samMprAdravatsu dAreSu kSatriyANAmM mahAtmanAm

09029003c vidrute zibire zUnye bhRzodvignAs trayo rathAH


09029004a nizamya pANDuputrANAnM tadA vijayinAM svanam

09029004c vidrutaM zibiranM dRSTvA sAyAhne rAjagRddhinaH

09029004e sthAnanM nArocayaMs tatra tatas te hradam abhyayuH


09029005a yudhiSThiro 'pi dharmAtmA bhrAtRbhisH sahito raNe

09029005c hRSTaH paryapatad rAjan duryodhanavadhepsayA


09029006a mArgamANAs tu saGMkruddhAs tava putraJM jayaiSiNaH

09029006c yatnato 'nveSamANAs tu naivApazyaJ janAdhipam


09029007a sa hi tIvreNa vegena gadApANir apAkramat

09029007c taM hradamM prAvizac cApi viSTabhyApasH svamAyayA


09029008a yadA tu pANDavAsH sarve suparizrAntavAhanAH

09029008c tatasH svazibiramM prApya vyatiSThan sahasainikAH


09029009a tataH kRpaz ca drauNiz ca kRtavarmA ca sAtvataH

09029009c sanMniviSTeSu pArtheSu prayAtAs taM hradaM zanaiH


09029010a te taM hradaM samAsAdya yatra zete janAdhipaH

09029010c abhyabhASanta durdharSaM rAjAnaM suptam ambhasi


09029011a rAjann uttiSTha yudhyasva sahAsmAbhir yudhiSThiram

09029011c jitvA vA pRthivImM bhuGkSva hato vA svargam Apnuhi


09029012a teSAm api balaM sarvaM hatanM duryodhana tvayA

09029012c pratirabdhAz ca bhUyiSThaM ye ziSTAs tatra sainikAH

note: pratirabdha apparently for pratilabdha "got back, got punished"


09029013a na te vegaM viSahituM zaktAs tava vizAmM pate

09029013c asmAbhir abhiguptasya tasmAd uttiSTha bhArata


09029014 duryodhana uvAca

09029014a diSTyA pazyAmi vo muktAn IdRzAt puruSakSayAt

09029014c pANDukauravasamMmardAj jIvamAnAn nararSabhAn


09029015a vijeSyAmo vayaM sarve vizrAntA vigataklamAH

09029015c bhavantaz ca parizrAntA vayaJM ca bhRzavikSatAH

09029015e udIrNaJM ca balanM teSAnM tena yuddhanM na rocaye


09029016a na tv etad adbhutaM vIrA yad vo mahad idamM manaH

09029016c asmAsu ca parA bhaktir na tu kAlaH parAkrame


09029017a vizramyaikAnM nizAm adya bhavadbhisH sahito raNe

09029017c pratiyotsyAmy ahaM zatrUJ zvo na me 'sty atra saMzayaH


09029018 saJMjaya uvAca

09029018a evam ukto 'bravId drauNI rAjAnaM yuddhadurmadam

09029018c uttiSTha rAjan bhadranM te vijeSyAmo raNe parAn


09029019a iSTApUrtena dAnena satyena ca japena ca

09029019c zape rAjan yathA hy adya nihaniSyAmi somakAn


09029020a mA sma yajJakRtAmM prItimM prApnuyAM sajjanocitAm

09029020c yadImAM rajanIM vyuSTAnM na nihanmi parAn raNe


09029021a nAhatvA sarvapAJcAlAn vimokSye kavacaM vibho

09029021c iti satyamM bravImy etat tan me zRNu janAdhipa


09029022a teSu samMbhASamANeSu vyAdhAs tanM dezam AyayuH

09029022c mAMsabhAraparizrAntAH pAnIyArthaM yadRcchayA


09029023a te hi nityamM mahArAja bhImasenasya lubdhakAH

09029023c mAMsabhArAn upAjahrur bhaktyA paramayA vibho


09029024a te tatra viSThitAs teSAM sarvanM tad vacanaM rahaH

09029024c duryodhanavacaz caiva zuzruvusH saGMgatA mithaH


09029025a te 'pi sarve maheSvAsA ayuddhArthini kaurave

09029025c nirbandhamM paramaJM cakrus tadA vai yuddhakAGkSiNaH


09029026a tAMs tathA samudIkSyAtha kauravANAmM mahArathAn

09029026c ayuddhamanasaJM caiva rAjAnaM sthitam ambhasi


09029027a teSAM zrutvA ca saMvAdaM rAjJaz ca salile sataH

09029027c vyAdhA bhyajAnan rAjendra salilasthaM suyodhanam

note: bhyajAnan for abhyajAnan "they noticed"


09029028a te pUrvamM pANDuputreNa pRSTA hy Asan sutanM tava

09029028c yadRcchopagatAs tatra rAjAnamM parimArgitAH

note: pari-mArgitaH ??


09029029a tatas te pANDuputrasya smRtvA tad bhASitanM tadA

09029029c anyonyam abruvan rAjan mRgavyAdhAzH zanair idam


09029030a duryodhanaGM khyApayAmo dhananM dAsyati pANDavaH

09029030c suvyaktam iti naH khyAto hrade duryodhano nRpaH


09029031a tasmAd gacchAmahe sarve yatra rAjA yudhiSThiraH

09029031c AkhyAtuM salile suptanM duryodhanam amarSaNam


09029032a dhRtarASTrAtmajanM tasmai bhImasenAya dhImate

09029032c zayAnaM salile sarve kathayAmo dhanurbhRte


09029033a sa no dAsyati suprIto dhanAni bahulAny uta

09029033c kinM no mAMsena zuSkeNa parikliSTena zoSiNA


09029034a evam uktvA tato vyAdhAsH samMprahRSTA dhanArthinaH

09029034c mAMsabhArAn upAdAya prayayuzH zibiramM prati


09029035a pANDavAz ca mahArAja labdhalakSAH prahAriNaH

09029035c apazyamAnAsH samare duryodhanam avasthitam


09029036a nikRtes tasya pApasya te pAraGM gamanepsavaH

09029036c cArAn samMpreSayAmAsusH samantAt tad raNAjiram


09029037a Agamya tu tatasH sarve naSTanM duryodhananM nRpam

09029037c nyavedayanta sahitA dharmarAjasya sainikAH


09029038a teSAnM tad vacanaM zrutvA cArANAmM bharatarSabha

09029038c cintAm abhyagamat tIvrAnM nizazvAsa ca pArthivaH


09029039a atha sthitAnAmM pANDUnAnM dInAnAmM bharatarSabha

09029039c tasmAd dezAd apakramya tvaritA lubdhakA vibho


09029040a AjagmuzH zibiraM hRSTA dRSTvA duryodhananM nRpam

09029040c vAryamANAH praviSTAz ca bhImasenasya pazyataH


09029041a te tu pANDavam AsAdya bhImasenamM mahAbalam

09029041c tasmai tat sarvam Acakhyur yad vRttaM yac ca vai zrutam


09029042a tato vRkodaro rAjan dattvA teSAnM dhanamM bahu

09029042c dharmarAjAya tat sarvam AcacakSe paranMtapaH


09029043a asau duryodhano rAjan vijJAto mama lubdhakaiH

09029043c saMstabhya salilaM zete yasyArthe paritapyase


09029044a tad vaco bhImasenasya priyaM zrutvA vizAmM pate

09029044c ajAtazatruH kaunteyo hRSTo 'bhUt saha sodaraiH


09029045a taJM ca zrutvA maheSvAsamM praviSTaM salilahradam

09029045c kSipram eva tato 'gacchat puraskRtya janArdanam


09029046a tataH kilakilAzabdaH prAdurAsId vizAM pate

09029046c pANDavAnAmM prahRSTAnAmM pAJcAlAnAJM ca sarvazaH


09029047a siMhanAdAMs tataz cakruH kSveDAMz ca bharatarSabha

09029047c tvaritAH kSatriyA rAjaJ jagmur dvaipAyanaM hradam


09029048a jJAtaH pApo dhArtarASTro dRSTaz cety asakRd raNe

09029048c prAkrozan somakAs tatra hRSTarUpAsH samantataH


09029049a teSAm Azu prayAtAnAM rathAnAnM tatra veginAm

09029049c babhUva tumulazH zabdo divaspRk pRthivIpate


09029050a duryodhanamM parIpsantas tatra tatra yudhiSThiram

09029050c anvayus tvaritAs te vai rAjAnaM zrAntavAhanAH


09029051a arjuno bhImasenaz ca mAdrIputrau ca pANDavau

09029051c dhRSTadyumnaz ca pAJcAlyazH zikhaNDI cAparAjitaH


09029052a uttamaujA yudhAmanyusH sAtyakiz cAparAjitaH

09029052c pAJcAlAnAJM ca ye ziSTA draupadeyAz ca bhArata

09029052e hayAz ca sarve nAgAz ca zatazaz ca padAtayaH


09029053a tataH prApto mahArAja dharmaputro yudhiSThiraH

09029053c dvaipAyanahradaGM khyAtaM yatra duryodhano 'bhavat


09029054a zItAmalajalaM hRdyanM dvitIyam iva sAgaram

09029054c mAyayA salilaM stabhya yatrAbhUt te sutasH sthitaH


09029055a atyadbhutena vidhinA daivayogena bhArata

09029055c salilAntargatazH zete durdarzaH kasya cit prabho

09029055e mAnuSasya manuSyendra gadAhasto janAdhipaH


09029056a tato duryodhano rAjA salilAntargato vasan

09029056c zuzruve tumulaM zabdaJM jaladopamanisHsvanam


09029057a yudhiSThiras tu rAjendra hradanM taM saha sodaraiH

09029057c AjagAma mahArAja tava putravadhAya vai


09029058a mahatA zaGkhanAdena rathanemisvanena ca

09029058c uddhunvaMz ca mahAreNuGM kampayaMz cApi medinIm


09029059a yaudhiSThirasya sainyasya zrutvA zabdamM mahArathAH

09029059c kRtavarmA kRpo drauNI rAjAnam idam abruvan


09029060a ime hy AyAnti saMhRSTAH pANDavA jitakAzinaH

09029060c apayAsyAmahe tAvad anujAnAtu no bhavAn


09029061a duryodhanas tu tac chrutvA teSAnM tatra yazasvinAm

09029061c tathety uktvA hradanM taM vai mAyayAstambhayat prabho


09029062a te tv anujJApya rAjAnamM bhRzaM zokaparAyaNAH

09029062c jagmur dUramM mahArAja kRpaprabhRtayo rathAH


09029063a te gatvA dUram adhvAnanM nyagrodhamM prekSya mAriSa

09029063c nyavizanta bhRzaM zrAntAz cintayanto nRpamM prati


09029064a viSTabhya salilaM supto dhArtarASTro mahAbalaH

09029064c pANDavAz cApi samMprAptAs tanM dezaM yuddham IpsavaH


09029065a kathanM nu yuddhamM bhavitA kathaM rAjA bhaviSyati

09029065c kathanM nu pANDavA rAjan pratipatsyanti kauravam


09029066a ity evaJM cintayantas te rathebhyo 'zvAn vimucya ha

09029066c tatrAsAJMcakrire rAjan kRpaprabhRtayo rathAH


bhyajAnan
mArgitAs
pratirabdhAs

09028 up 09030