katha0104b up katha0106

manual

katha0105

note: translation

note: taraGa five starts at middle of page 31 of 1411


0105000 paJcamas taraGgaH


0105001a evam uktvA vararuciH punar etad avarNayat

0105001c kAlena yoganando 'tha kAmAdivazam Ayayau


0105002a gajendra iva mattaz ca nApaikSata sa kiJMcana

0105002c akANDapAtopanatA kanM na lakSmIr vimohayet


0105003a acintayanM tataz cAhaM rAjA tAvad vizRGkhalaH

0105003c tatkAryacintayAkrAntasH svadharmo me 'vasIdati


0105004a tasmAd varaM sahAyanM taM zakaTAlaM samuddhare

0105004c kriyeta ced viruddhaJM ca kiM sa kuryAn mayi sthite


0105005a nizcityaitan mayAbhyarthya rAjAnaM so 'ndhakUpataH

0105005c uddhRtazH zakaTAlo 'tha mRdavo hi dvijAtayaH


0105006a durjayo yoganando 'yam

0105006b sthite vararucAv ataH

0105006c Azraye vaitasIM vRttim

0105006d kAlanM tAvat pratIkSitum

note: Reeds bend with the current, so that they don't break.


0105007a iti saJMcintya sa prAjJazH zakaTAlo madicchayA

0105007c akarod rAjakAryANi punasH samMprApya mantritAm


0105008a kadAcid yoganando 'tha nirgato nagarAd bahiH

0105008c zliSyatpaJcAGguliM hastaGM gaGgAmadhye vyalokayat


0105009a kim etad iti papraccha mAm AhUya sa tatkSaNam

0105009c ahaJM ca dve nijAGgulyau dizi tasyAm adarzayam


0105010a tena tasmiMs tirobhUte haste rAjAtivismayAt

0105010c bhUyo 'pi tad apRcchan mAnM tataz cAhanM tam abravam


0105011a paJcabhir militaiH kiM yaj jagatIha na sAdhyate

0105011c ity uktavAn asau hastasH svAGgulIH paJca darzayan


0105012a tato 'sya rAjann aGgulyAv ete dve darzite mayA

0105012c aikacitye dvayor eva kim asAdhyamM bhaved iti


0105013a ity ukte gUDhavijJAne samatuSyat tato nRpaH

0105013c zakaTAlo vyaSIdac ca madbuddhiM vIkSya durjayAm


0105014a ekadA yoganandaz ca dRSTavAn mahiSInM nijAm

0105014c vAtAyanAgrAt pazyantImM brAhmaNAtithim unmukham


0105015a tanmAtrAd eva kupito rAjA viprasya tasya saH

0105015c Adizad bandham IrSyA hi vivekaparipanthinI

note: I think badham wasa misprint


0105016a hantuM vadhyabhuvanM tasmin nIyamAne dvije tadA

0105016c ahasad gatajIvo 'pi matsyo vipaNimadhyagaH


0105017a tadaiva rAjA tad buddhvA vadhanM tasya nyavArayat

0105017c viprasya mAm apRcchac ca matsyahAsasya kAraNam


0105018a nirUpya kathayAmy etad ity uktvA nirgataJM ca mAm

0105018c cintitopasthitaikAnte sarasvaty evam abravIt

note: cintitopasthitA was compounded by pUrvakAlai


0105019a asya tAlataroH pRSThe tiSTha rAtrAv alakSitaH

0105019c atra zroSyasi matsyasya hAsahetum asaMzayam


0105020a tac chrutvA nizi tatrAhaGM gatvA tAlopari sthitaH

0105020c apazyaM rAkSasIGM ghorAmM bAlaiH putraiH sahAgatAm


0105021a sA bhakSyaM yAcamAnAMs tAn avAdIt pratipAlyatAm

0105021c prAtar vo vipramAMsAni dAsyAmy adya hato na saH


0105022a kasmAt sa na hato 'dyeti pRSTA tair abravIt punaH

0105022c taM hi dRSTvA mRto 'pIha matsyo hasitavAn iti


0105023a hasitaGM kim u teneti pRSTA bhUyasH sutaiz ca sA

0105023c avocad rAkSasI rAjJasH sarvA rAjJyo 'pi viplutAH


0105024a sarvatrAntaHpure hy atra strIrUpAH puruSAH sthitAH

0105024c hanyate 'naparAdhas tu vipra ity ahasat timiH


0105025a bhUtAnAmM pArthivAtyarthanirvivekatvahAsinAm

0105025c sarvAntaz cAriNAM hy etA bhavanty eva ca vikriyAH


0105026a etat tasyA vacazH zrutvA tato 'pakrAntavAn aham

0105026c prAptaz ca matsyahAsasya hetuM rAjJe nyavedayam


0105027a prApya cAntaHpurebhyas tAn strIrUpAn puruSAMs tataH

0105027c bahv amanyata mAM rAjA vadhAd vipraJM ca muktavAn


0105028a ityAdi ceSTitanM dRSTvA tasya rAjJo vizRGkhalam

0105028c khinne mayi kadAcic ca tatrAgAc citrakRn navaH


0105029a alikhat sa mahAdevIM yoganandaJM ca tamM paTe

0105029c sajIvam iva tac citraM vAkceSTArahitanM tv abhUt


0105030a taJM ca citrakaraM rAjA tuSTo vittair apUrayat

0105030c taJM ca vAsagRhe citrapaTamM bhittAv akArayat


0105031a ekadA ca praviSTasya vAsake tatra sA mama

0105031c samMpUrNalakSaNA devI pratibhAti sma citragA


0105032a lakSaNAntarasamMbandhAd abhyUhya pratibhAvazAt

0105032c athAkArSam ahanM tasyAs tilakamM mekhalApade


0105033a samMpUrNalakSaNAnM tena kRtvainAGM gatavAn aham

0105033c praviSTo yoganando 'tha tilakanM taM vyalokayat


0105034a kenAyaM racito 'treti so 'pRcchac ca mahattarAn

0105034c te ca nyavedayaMs tasmai kartAranM tilakasya mAm


0105035a devyA guptapradezastham imanM nAnyo mayA vinA

0105035c vetti tajjJAtavAn evam asau vararuciH katham


0105036a channaH kRto 'munA nUnaM mamAntaHpuraviplavaH

0105036c dRSTavAn ata evAyaM strIrUpAMs tatra tAn narAn


0105037a iti saJMcintayAmAsa yoganandaH krudhA jvalan

0105037c jAyante bata mUDhAnAM saMvAdA api tAdRzAH


0105038a tatasH svairaM samAhUya zakaTAlaM samAdizat

0105038c tvayA vararucir vadhyo devIvidhvaMsanAd iti


0105039a yathA jJApayasIty uktvA zakaTAlo 'gamad bahiH

0105039c acintayac ca zaktisH syAd dhantuM vararucinM na me


0105040a divyabuddhiprabhAvo 'sAv uddhartA ca mamApadaH

0105040c vipraz ca tadvaraGM guptaM samMprati svIkaromi tam


0105041a iti nizcitya so 'bhyetya rAjJaH kopam akAraNam

0105041c vadhAntaGM kathayitvA me zakaTAlo 'bravIt tataH


0105042a anyaGM kaJMcit pravAdAya hanmy ahanM tvaJM ca madgRhe

0105042c pracchannas tiSTha mAm asmAd rakSituGM kopanAn nRpAt


0105043a iti tadvacanAc channas tadgRhe 'vasthito 'bhavam

0105043c sa cAnyaM hatavAn kaJMcin madvadhAkhyAtaye nizi


0105044a evamM prayuktanItinM tamM prItyAvocam ahanM tadA

0105044c eko mantrI bhavAn yena hantumM mAnM na kRtA matiH


0105045a na hi hantum ahaM zakyo rAkSaso mitram asti me

0105045c dhyAtamAtrAgato vizvaGM grasate sa madicchayA


0105046a rAjA tv ihendradattAkhyasH sakhA vadhyo na me dvijaH

0105046c tac chrutvA so 'bravIn mantrI rakSo me darzyatAm iti


0105047a tato dhyAtAgatanM tasmai tad rakSo 'ham adarzayam

0105047c taddarzanAc ca vitrasto vismitaz ca babhUva saH


0105048a rakSasy antarhite tasmiJ zakaTAlasH sa mAmM punaH

0105048c kathanM te rAkSaso mitraM saJMjAta iti pRSTavAn


0105049a tato 'ham avadamM pUrvaM rakSArthanM nagare bhraman

0105049c rAtrau rAtrau kSayamM prApad ekaiko nagarAdhipaH


0105050a tac chrutvA yoganando mAm akaron nagarAdhipam

0105050c bhramaMz cApazyam atrAhamM bhramantaM rAkSasanM nizi


0105051a sa ca mAm avadad brUhi vidyate nagare 'tra kA

0105051c surUpA strIti tac chrutvA vihasyAhanM tam abravam


0105052a yA yasyAbhimatA mUrkha surUpA tasya sA bhavet

0105052c tac chrutvaiva tvayaikena jito 'smIty avadat sa mAm


0105053a praznamokSAd vadhottIrNamM mAmM punaz cAbravId asau

0105053c tuSTo 'smIti suhRn me tvaM sanMnidhAsye ca te smRtaH


0105054a ity uktvAntarhite tasmin yathAgatam agAm aham

0105054c evam ApatsahAyo me rAkSaso mitratAGM gataH


0105055a ity uktavAn ahamM bhUyazH zakaTAlena cArthitaH

0105055c gaGgAm adarzayanM tasmai mUrtAnM dhyAnAd upasthitAm


0105056a stutibhis toSitA sA ca mayA devI tirodadhe

0105056c babhUva zakaTAlaz ca sahAyaH praNato mayi


0105057a ekadA ca sa mantrI mAGM guptasthaGM khinnam abravIt

0105057c sarvajJenApi khedAya kim AtmA dIyate tvayA


0105058a kinM na jAnAsi yad rAjJAm avicAraratA dhiyaH

0105058c acirAc ca bhavec chuddhis tathA cAtra kathAM zRNu


0105059a AdityavarmanAmAtra babhUva nRpatiH purA

0105059c zivavarmAbhidhAno 'sya mantrI cAbhUn mahAmatiH


0105060a rAjJas tasyaikadA caikA rAjJI garbham adhArayat

0105060c tad buddhvA sa nRpo 'pRcchad ity antaHpurarakSiNaH


0105061a varSadvayamM praviSTasya vartate 'ntaHpure 'tra me

0105061c tad eSA garbhasamMbhUtiH kutaH saMprati kathyatAm


0105062a athocus te pravezo 'tra puMso 'nyasyAsti na prabho

0105062c zivavarmA tu te mantrI pravizaty anivAritaH


0105063a tac chrutvAcintayad rAjA nUnanM drohI sa eva me

0105063c prakAzaJM ca hate tasminn apavAdo bhaven mama


0105064a ity Alocya sa taM yuktyA zivavarmANam IzvaraH

0105064c sAmantasyAntikaM sakhyuH prAhiNod bhogavarmaNaH


0105065a tad vadhanM tasya lekhena sanMdizya tadanantaram

0105065c nigUDhaM sa nRpas tatra lekhahAraM vyasarjayat


0105066a yAte mantriNi saptAhe gate bhItyA palAyitA

0105066c sA rAjJI rakSibhir labdhA puMsA strIrUpiNA saha


0105067a AdityavarmA tad buddhvA sAnutApo 'bhavat tadA

0105067c kimM mayA tAdRzo mantrI ghAtito 'kAraNAd iti


0105068a atrAntare sa ca prApa nikaTamM bhogavarmaNaH

0105068c zivavarmA sa copAgAl lekham AdAya pUruSaH


0105069a vAcayitvA ca taM lekham ekAnte zivavarmaNe

0105069c zazaMsa vadhanirdezamM bhogavarmA vidher vazAt


0105070a zivavarmApy avocat taM sAmantamM mantrisattamaH

0105070c tvaM vyApAdaya mAnM no cen nihanmy AtmAnam AtmanA


0105071a tac chrutvA vismayAviSTo bhogavarmA jagAda tam

0105071c kim etad brUhi me vipra zApito 'si na vakSi cet


0105072a atha vakti sma tamM mantrI hanyeyaM yatra bhUpate

0105072c tatra dvAdaza varSANi deze devo na varSati


0105073a tac chrutvA mantribhisH sArdhamM bhogavarmA vyacintayat

0105073c duSTasH sa rAjA dezasya nAzam asmAkam icchati


0105074a kiM hi tatra na santy eva vadhakA guptagAminaH

0105074c tasmAn mantrI na vadhyo 'sau rakSyasH svAtmavadhAd api


0105075a iti samMmantrya dattvA ca rakSakAn bhogavarmaNA

0105075c zivavarmA tato dezAt preSito 'bhUt tataH kSaNAt


0105076a evamM pratyAyayau jIvan sa mantrI prajJayA svayA

0105076c zuddhiz cAsyAnyato jAtA na hi dharmo 'nyathA bhavet


0105077a itthanM tavApi zuddhisH syAt tiSTha tAvad gRhe mama

0105077c kAtyAyana nRpo 'py eSa sAnutApo bhaviSyati


0105078a ity uktazH zakaTAlena cchanno 'hanM tasya vezmani

0105078c pratIkSamANo 'vasaranM tAny ahAny atyavAhayam


0105079a tasyAtha yoganandasya kANabhUte kadAcana

0105079c putro hiraNyaguptAkhyo mRgayAyai gato 'bhavat


0105080a azvavegAt prayAtasya kathaJMcid dUram antaram

0105080c ekAkino vane tasya vAsaraH paryahIyata


0105081a tataz ca tAnM nizAnM netuM vRkSam Arohati sma saH

0105081c kSaNAt tatraiva cArohad RkSasH siMhena bhISitaH


0105082a sa dRSTvA rAjaputranM tamM bhItamM mAnuSabhASayA

0105082c mA bhaiSIr mama mitranM tvam ity uktvA nirbhayaM vyadhAt


0105083a visrambhAd RkSavAkyena rAjaputro 'tha suptavAn

0105083c RkSas tu jAgrad evAsId adhasH siMho 'tha so 'bravIt


0105084a RkSa mAnuSam etamM me kSipa yAvad vrajAmy aham

0105084c RkSas tato 'bravIt pApa na mitraGM ghAtayAmy aham


0105085a kramAd RkSe prasupte ca rAjaputre ca jAgrati

0105085c punasH siMho 'bravId etam RkSamM me kSipa mAnuSa


0105086a tac chrutvAtmabhayAt tena siMhasyArAdhanAya saH

0105086c kSipto 'pi nApatac citram RkSo daivaprabodhitaH


0105087a mitradrohin bhavonmatta iti zApam adAc ca saH

0105087c tasya rAjasutasyaitad vRttAntAvagamAvadhim


0105088a prApyaiva svagRhamM prAtar unmatto 'bhUn nRpAtmajaH

0105088c yoganandaz ca tad dRSTvA viSAdaM sahasAgamat


0105089a abravIc ca sa kAle 'smiJ jIved vararucir yadi

0105089c idaJM jJAyeta tat sarvanM dhiG me tadvadhapATavam


0105090a tac chrutvA vacanaM rAjJazH zakaTAlo vyacintayat

0105090c hanta kAtyAyanasyAyaM labdhaH kAlaH prakAzane


0105091a na so 'tra mAnI tiSThec ca rAjA mayi ca vizvaset

0105091c ity Alocya sa rAjAnam abravId yAcitAbhayaH

note: yAcitAbhayaH = after asking for inmunity


0105092a rAjann alaM viSAdena jIvan vararucisH sthitaH

0105092c yoganandas tato 'vAdId drutam AnIyatAm iti


0105093a athAhaM zakaTAlena yoganandAntikaM haThAt

0105093c AnItas tanM tathAbhUtaM rAjaputraM vyalokayam


0105094a mitradrohaH kRto 'nena devety uktvA tathaiva saH

0105094c sarasvatIprasAdena vRttAntaH kathito mayA


0105095a tatas tacchApamuktena stuto 'haM rAjasUnunA

0105095c tvayA katham idaJM jJAtam ity apRcchat sa bhUpatiH


0105096a athAham avadaM rAjal~ lakSaNair anumAnataH

0105096c pratibhAtaz ca pazyanti sarvamM prajJAvatAnM dhiyaH


0105097a tad yathA tilako jJAtas tathA sarvam idamM mayA

0105097c iti madvacanAt so 'bhUd rAjA lajjAnutApavAn


0105098a athAnAdRtasatkAraH parizuddhyaiva lAbhavAn

0105098c svagRhaGM gatavAn asmi zIlaM hi viduSAnM dhanam


0105099a prAptasyaiva ca tatratyo jano 'rodIt puro mama

0105099c abhyetya mAM samudbhrAntam upavarSo 'bravIt tataH


0105100a rAjA hatanM nizamya tvAm upakozAgnisAdvapuH

0105100c akarod atha mAtus te zucA hRdayam asphuTat


0105101a tac chrutvAbhinavodbhUtazokAvegavicetanaH

0105101c sadyo 'ham apatamM bhUmau vAtarugNa iva drumaH


0105102a kSaNAc ca gatavAn asmi pralApAnAM rasajJatAm

0105102c priyabandhuvinAzotthazH zokAgniH kaM na tApayet


0105103a AsaMsAraJM jagaty asminn ekA nityA hy anityatA

0105103c tad etAm aizvarImM mAyAGM kiJM jAnann api muhyasi


0105104a ity Adibhir upAgatya varSeNa vacanair aham

0105104c bodhito 'tha yathAtattvaGM kathaJMcid dhRtim AptavAn


0105105a tato viraktahRdayas tyaktvA sarvanM nibandhanam

0105105c prazamaikasahAyo 'hanM tapovanam azizriyam


0105106a divaseSv atha gacchatsu tat tapovanam ekadA

0105106c ayodhyAta upAgacchad vipra eko mayi sthite


0105107a sa mayA yoganandasya rAjyavArtAm apRcchyata

0105107c pratyabhijJAya mAM so 'tha sazokam idam abravIt


0105108a zRNu nandasya yadvRttanM tatsakAzAd gate tvayi

0105108c labdhAvakAzas tatrAbhUc chakaTAlaz cireNa saH


0105109a sa cintayan vadhopAyaM yoganandasya yuktitaH

0105109c kSitiGM khanantam adrAkSIc cANakyAkhyanM dvijamM pathi


0105110a kimM bhuvaGM khanasIty ukte tena vipro 'tha so 'bravIt

0105110c darbham unmUlayAmy atra pAdo hy etena me kSataH


0105111a tac chrutvA sahasA mantrI kopanaGM krUranizcayam

0105111c taM vipraM yoganandasya vadhopAyam amanyata


0105112a nAma pRSTvAbravIt taJM ca he brahman dApayAmi te

0105112c ahanM trayodazIzrAddhaGM gRhe nandasya bhUpateH


0105113a dakSiNAtasH suvarNasya lakSanM tava bhaviSyati

0105113c bhokSyase dhuri cAnyeSAm ehi tAvad gRhamM mama


0105114a ity uktvA zakaTAlas taJM cANakyam anayad gRham

0105114c zrAddhAhe 'darzayat taJM ca rAjJe sa zraddadhe ca tam


0105115a tatasH sa gatvA cANakyo dhuri zrAddha upAvizat

0105115c subandhunAmA vipraz ca tAm aicchad dhuram AtmanaH


0105116a tad gatvA zakaTAlena vijJapto nandabhUpatiH

0105116c avAdIn nAparo yogyasH subandhur dhuri tiSThatu


0105117a AgatyaitAJM ca rAjAjJAM zakaTAlo bhayAnataH

0105117c na me 'parAdha ity uktvA cANakyAya nyavedayat


0105118a so 'tha kopena cANakyo jvalann iva samantataH

0105118c nijAmM muktvA zikhAnM tatra pratijJAm akarod imAm


0105119a avazyaM hanta nando 'yaM saptabhir divasair mayA

0105119c vinAzyo bandhanIyA ca tato nirmanyunA zikhA


0105120a ity uktavantaGM kupite yoganande palAyitam

0105120c alakSitaM svagehe taM zakaTAlo nyavezayat


0105121a tatropakaraNe datte guptanM tenaiva mantriNA

0105121c sa cANakyo dvijaH kvApi gatvA kRtyAm asAdhayat


0105122a tadvazAd yoganando 'tha dAhajvaram avApya saH

0105122c saptame divase prApte paJcatvaM samupAgamat


0105123a hatvA hiraNyaguptaJM ca zakaTAlena tatsutam

0105123c pUrvanandasute lakSmIz candragupte nivezitA


0105124a mantritve tasya cAbhyarthya bRhaspatisamanM dhiyA

0105124c cANakyaM sthApayitvA taM sa mantrI kRtakRtyatAm


0105125a manvAno yoganandasya kRtavairapratikriyaH

0105125c putrazokena nirviNNaH praviveza mahad vanam


0105126a iti tasya mukhAc chrutvA viprasya sutarAm aham

0105126c kANabhUte gataH khedaM sarvam Alokya caJcalam


0105127a khedAc cAham imAnM draSTum Agato vindhyavAsinIm

0105127c tatprasAdena dRSTvA tvAM smRtA jAtir mayA sakhe


0105128a prAptanM divyaJM ca vijJAnamM mayoktA te mahAkathA

0105128c idAnIGM kSINazApo 'haM yatiSye deham ujjhitum


0105129a tvaJM ca samMprati tiSTheha yAvad AyAti te 'ntikam

0105129c ziSyayukto guNADhyAkhyas tyaktabhASAtrayo dvijaH


0105130a so 'pi hy aham iva krodhAd devyA zapto gaNottamaH

0105130c mAlyavAn nAma matpakSapAtI martyatvam AgataH


0105131a tasmai mahezvaroktaiSA kathanIyA mahAkathA

0105131c tatas te zApanirmuktis tasya cApi bhaviSyati


0105132a evaM vararucis tatra kANabhUter nivedya saH

0105132c pratasthe dehamokSAya puNyamM badarikAzramam


0105133a gacchan dadarza gaGgAyAM so 'tha zAkAzinamM munim

0105133c tatsamakSaJM ca tasya rSeH kuzenAbhUt karakSatiH


0105134a tato 'sya rudhiranM niryat tena zAkarasIkRtam

0105134c ahaGMkAraparIkSArthaGM kautukAt svaprabhAvataH


0105135a tad dRSTvA hanta siddho 'smIty agAd darpam asau muniH

0105135c tato vararuciH kiMcid vihasyeva jagAda tam


0105136a jijJAsanAya raktanM te mayA zAkarasIkRtam

0105136c yAvan nAdyApy ahaGMkAraH parityaktas tvayA mune


0105137a jJAnamArge hy ahaGMkAraH parigho duratikramaH

0105137c jJAnaM vinA ca nAsty eva mokSo vratazatair api


0105138a svargas tu na mumukSUNAGM kSayI cittaM vilobhayet

0105138c tasmAd ahaGMkRtityAgAj jJAne yatnamM mune kuru


0105139a vinIyaivamM muninM tena praNatena kRtastutiH

0105139c tamM badaryAzramoddezaM zAntaM vararucir yayau


0105140a atha sa nibiDabhaktyA tatra devIM zaraNyAm

0105140c zaraNam upagato 'sau martyabhAvamM mumukSuH

0105140e prakaTitanijamUrtisH sApi tasmai zazaMsa

0105140g svayam analasamutthAnM dhAraNAnM dehamuktyai


0105141a dagdhvA zarIram atha dhAraNayA tayA tad

0105141b divyAGM gatiM vararucisH sa nijAmM prapede

0105141c vindhyATavIbhuvi tatasH sa ca kANabhUtiH

0105141d AsId abhIpsitaguNADhyasamAgamotkaH

0105141e iti mahAkavizrIsomadevabhaTTaviracite kathAsaritsAgare kathApIThalambake paJcamas taraGgaH


ahaMkRti
badarika
kSayI
kathanIyA
prabhAvatas
prakaTita
pratikriyas
saMbhUtis

katha0104b up katha0106