06022 up 06042

manual

06041

note: gaGguli

note: PAPER 06043


06041001 saJMjaya uvAca

06041001a tato dhanaJMjayanM dRSTvA bANagANDIvadhAriNam

06041001c punar eva mahAnAdaM vyasRjanta mahArathAH


06041002a pANDavAsH somakAz caiva ye caiSAm anuyAyinaH

06041002c dadhmuz ca muditAzH zaGkhAn vIrAsH sAgarasamMbhavAn


06041003a tato bheryaz ca pezyaz ca krakacA goviSANikAH

06041003c sahasaivAbhyahanyanta tatazH zabdo mahAn abhUt


06041004a atha devAsH sagandharvAH pitaraz ca janezvara

06041004c siddhacAraNasaGMghAz ca samIyus te didRkSayA


06041005a RSayaz ca mahAbhAgAH puraskRtya zatakratum

06041005c samIyus tatra sahitA draSTunM tad vaizasamM mahat


06041006a tato yudhiSThiro dRSTvA yuddhAya susamudyate

06041006c te sene sAgaraprakhye muhuH pracalite nRpa


06041007a vimucya kavacaM vIro nikSipya ca varAyudham

06041007c avaruhya rathAt tUrNamM padbhyAm eva kRtAJjaliH


06041008a pitAmaham abhiprekSya dharmarAjo yudhiSThiraH

06041008c vAgyataH prayayau yena prAGmukho ripuvAhinIm


06041009a tamM prayAntam abhiprekSya kuntIputro dhanaJMjayaH

06041009c avatIrya rathAt tUrNamM bhrAtRbhisH sahito 'nvayAt


06041010a vAsudevaz ca bhagavAn pRSThato 'nujagAma ha

06041010c tathA mukhyAz ca rAjAnas tam anvAjagmur utsukAH


06041011 arjuna uvAca

06041011a kinM te vyavasitaM rAjan yad asmAn apahAya vai

06041011c padbhyAm eva prayAto 'si prAGmukho ripuvAhinIm


06041012 bhImasena uvAca

06041012a kva gamiSyasi rAjendra nikSiptakavacAyudhaH

06041012c daMziteSv arisainyeSu bhrAtRRn utsRjya pArthiva


06041013 nakula uvAca

06041013a evaGMgate tvayi jyeSThe mama bhrAtari bhArata

06041013c bhIr me dunoti hRdayamM brUhi gantA bhavAn kva nu


06041014 sahadeva uvAca

06041014a asmin raNasamUhe vai vartamAne mahAbhaye

06041014c yoddhavye kva nu gantAsi zatrUn abhimukho nRpa


06041015 saJMjaya uvAca

06041015a evam AbhASyamANo 'pi bhrAtRbhiH kurunandana

06041015c novAca vAgyataH kiM cid gacchaty eva yudhiSThiraH


06041016a tAn uvAca mahAprAjJo vAsudevo mahAmanAH

06041016c abhiprAyo 'sya vijJAto mayeti prahasann iva


06041017a eSa bhISmanM tathA droNaGM gautamaM zalyam eva ca

06041017c anumAnya gurUn sarvAn yotsyate pArthivo 'ribhiH


06041018a zrUyate hi purAkalpe gurUn ananumAnya yaH

06041018c yudhyate sa bhaved vyaktam apadhyAto mahattaraiH


06041019a anumAnya yathAzAstraM yas tu yudhyen mahattaraiH

06041019c dhruvas tasya jayo yuddhe bhaved iti matir mama


06041020a evamM bruvati kRSNe tu dhArtarASTracamUmM prati

06041020c hAhAkAro mahAn AsIn nizHzabdAs tv apare 'bhavan


06041021a dRSTvA yudhiSThiranM dUrAd dhArtarASTrasya sainikAH

note: paper 026

06041021c mithasH saGMkathayAJMcakrur eSo hi kulapAMsanaH

note: nIla says -- mithas means anyonyam here

note: nIla says: eSo hIti sulopAbhAva ArSaH, 'the lack of etattado in eSas + hi is anomalous'. It is also BAD-LINK(@metri causa).


06041022a vyaktamM bhIta ivAbhyeti rAjAsau bhISmam antikAt

06041022c yudhiSThirasH sasodaryazH zaraNArthamM prayAcakaH


06041023a dhanaJMjaye kathanM nAthe pANDave ca vRkodare

06041023c nakule sahadeve ca bhIto 'bhyeti ca pANDavaH


06041024a na nUnaGM kSatriyakule

06041024b jAtasH samMprathite bhuvi

06041024c yathAsya hRdayamM bhItam

06041024d alpasattvasya saMyuge


06041025a tatas te kSatriyAsH sarve prazaMsanti sma kauravAn

06041025c hRSTAsH sumanaso bhUtvA cailAni dudhuvuH pRthak


06041026a vyanindanta tatasH sarve yodhAs tatra vizAmM pate

06041026c yudhiSThiraM sasodaryaM sahitaGM kezavena ha


06041027a tatas tat kauravaM sainyanM dhikkRtvA tu yudhiSThiram

06041027c nizHzabdam abhavat tUrNamM punar eva vizAmM pate


06041028a kinM nu vakSyati rAjAsau kimM bhISmaH prativakSyati

06041028c kimM bhImasH samarazlAghI kinM nu kRSNArjunAv iti


06041029a vivakSitaGM kim asyeti saMzayasH sumahAn abhUt

06041029c ubhayosH senayo rAjan yudhiSThirakRte tadA


06041030a sa vigAhya camUM zatrozH zarazaktisamAkulAm

06041030c bhISmam evAbhyayAt tUrNamM bhrAtRbhiH parivAritaH


06041031a tam uvAca tataH pAdau karAbhyAM pIDya pANDavaH

06041031c bhISmaM zAnMtanavaM rAjA yuddhAya samupasthitam


06041032 yudhiSThira uvAca

06041032a Amantraye tvAnM durdharSa tvayA yotsyAmahe saha

06041032c anujAnIhi mAnM tAta AziSaz ca prayojaya


06041033 bhISma uvAca

06041033a yady evanM nAbhigacchethA yudhi mAmM pRthivIpate

06041033c zapeyanM tvAmM mahArAja parAbhAvAya bhArata


06041034a prIto 'smi putra yudhyasva jayam Apnuhi pANDava

06041034c yat te 'bhilaSitaJM cAnyat tad avApnuhi saMyuge


06041035a vriyatAJM ca varaH pArtha kim asmatto 'bhikAGkSasi

06041035c evaGM gate mahArAja na tavAsti parAjayaH


06041036a arthasya puruSo dAso dAsas tv artho na kasya cit

06041036c iti satyamM mahArAja baddho 'smy arthena kauravaiH


06041037a atas tvAGM klIbavad vAkyamM bravImi kurunandana

06041037c hRto 'smy arthena kauravya yuddhAd anyat kim icchasi


06041038 yudhiSThira uvAca

06041038a mantrayasva mahAprAjJa hitaiSI mama nityazaH

06041038c yudhyasva kauravasyArthe mamaiSa satataM varaH


06041039 bhISma uvAca

06041039a rAjan kim atra sAhyanM te karomi kurunandana

06041039c kAmaM yotsye parasyArthe brUhi yat te vivakSitam


06041040 yudhiSThira uvAca

06041040a kathaJM jayeyaM saGMgrAme bhavantam aparAjitam

06041040c etan me mantraya hitaM yadi zreyaH prapazyasi


06041041 bhISma uvAca

06041041a na tamM pazyAmi kaunteya yo mAM yudhyantam Ahave

06041041c vijayeta pumAn kaz cid api sAkSAc chatakratuH


06041042 yudhiSThira uvAca

06041042a hanta pRcchAmi tasmAt tvAmM pitAmaha namo 'stu te

06041042c jayopAyamM bravIhi tvam AtmanasH samare paraiH


06041043 bhISma uvAca

06041043a na zatrunM tAta pazyAmi samare yo jayeta mAm

06041043c na tAvan mRtyukAlo me punarAgamanaGM kuru


06041044 saJMjaya uvAca

06041044a tato yudhiSThiro vAkyamM bhISmasya kurunandana

06041044c zirasA pratijagrAha bhUyas tam abhivAdya ca


06041045a prAyAt punar mahAbAhur AcAryasya rathamM prati

06041045c pazyatAM sarvasainyAnAmM madhyena bhrAtRbhisH saha


06041046a sa droNam abhivAdyAtha kRtvA caiva pradakSiNam

06041046c uvAca vAcA durdharSam AtmanizHzreyasaM vacaH


06041047a Amantraye tvAmM bhagavan yotsye vigatakalmaSaH

06041047c jayeyaJM ca ripUn sarvAn anujJAtas tvayA dvija


06041048 droNa uvAca

06041048a yadi mAnM nAbhigacchethA yuddhAya kRtanizcayaH

06041048c zapeyanM tvAmM mahArAja parAbhAvAya sarvazaH


06041049a tad yudhiSThira tuSTo 'smi pUjitaz ca tvayAnagha

06041049c anujAnAmi yudhyasva vijayaM samavApnuhi


06041050a karavANi ca te kAmamM brUhi yat te 'bhikAGkSitam

06041050c evaGM gate mahArAja yuddhAd anyat kim icchasi


06041051a arthasya puruSo dAso dAsas tv artho na kasya cit

06041051c iti satyamM mahArAja baddho 'smy arthena kauravaiH


06041052a atas tvAGM klIbavad brUmo yuddhAd anyat kim icchasi

06041052c yotsyAmi kauravasyArthe tavAzAsyo jayo mayA


06041053 yudhiSThira uvAca

06041053a jayam AzAssva me brahman mantrayasva ca maddhitam

06041053c yudhyasva kauravasyArthe vara eSa vRto mayA


06041054 droNa uvAca

06041054a dhruvas te vijayo rAjan yasya mantrI haris tava

06041054c ahaJM ca tvAbhijAnAmi raNe zatrUn vijeSyasi


06041055a yato dharmas tataH kRSNo yataH kRSNas tato jayaH

06041055c yudhyasva gaccha kaunteya pRccha mAGM kimM bravImi te


06041056 yudhiSThira uvAca

06041056a pRcchAmi tvAnM dvijazreSTha zRNu me yad vivakSitam

06041056c kathaJM jayeyaM saGMgrAme bhavantam aparAjitam


06041057 droNa uvAca

06041057a na te 'sti vijayas tAvad yAvad yudhyAmy ahaM raNe

06041057c mamAzu nidhane rAjan yatasva saha sodaraiH


06041058 yudhiSThira uvAca

06041058a hanta tasmAn mahAbAho vadhopAyaM vadAtmanaH

06041058c AcArya praNipatyaiSa pRcchAmi tvAnM namo 'stu te


06041059 droNa uvAca

06041059a na zatrunM tAta pazyAmi yo mAM hanyAd raNe sthitam

06041059c yudhyamAnaM susaMrabdhaM zaravarSaughavarSiNam


06041060a Rte prAyagataM rAjan nyastazastram acetanam

06041060c hanyAn mAM yudhi yodhAnAM satyam etad bravImi te


06041061a zastraJM cAhaM raNe jahyAM zrutvA sumahad apriyam

06041061c zraddheyavAkyAt puruSAd etat satyamM bravImi te


06041062 saJMjaya uvAca

06041062a etac chrutvA mahArAja bhAradvAjasya dhImataH

06041062c anumAnya tam AcAryamM prAyAc chAradvatamM prati


06041063a so 'bhivAdya kRpaM rAjA kRtvA cApi pradakSiNam

06041063c uvAca durdharSatamaM vAkyaM vAkyavizAradaH


06041064a anumAnaye tvAM yotsyAmi guro vigatakalmaSaH

06041064c jayeyaJM ca ripUn sarvAn anujJAtas tvayAnagha


06041065 kRpa uvAca

06041065a yadi mAnM nAbhigacchethA yuddhAya kRtanizcayaH

06041065c zapeyanM tvAmM mahArAja parAbhAvAya sarvazaH


06041066a arthasya puruSo dAso dAsas tv artho na kasya cit

06041066c iti satyamM mahArAja baddho 'smy arthena kauravaiH


06041067a teSAm arthe mahArAja yoddhavyam iti me matiH

06041067c atas tvAGM klIbavad brUmi yuddhAd anyat kim icchasi


06041068 yudhiSThira uvAca

06041068a hanta pRcchAmi te tasmAd AcArya zRNu me vacaH


06041069 saJMjaya uvAca

06041069a ity uktvA vyathito rAjA novAca gatacetanaH

06041069c taGM gautamaH pratyuvAca vijJAyAsya vivakSitam

06041069e avadhyo 'hamM mahIpAla yudhyasva jayam Apnuhi


06041070a prItas tv abhigamenAhaJM jayanM tava narAdhipa

06041070c AzAsiSye sadotthAya satyam etad bravImi te


06041071a etac chrutvA mahArAja gautamasya vacas tadA

06041071c anumAnya kRpaM rAjA prayayau yena madrarAT


06041072a sa zalyam abhivAdyAtha kRtvA cAbhipradakSiNam

06041072c uvAca rAjA durdharSam AtmanizHzreyasaM vacaH


06041073a anumAnaye tvAM yotsyAmi guro vigatakalmaSaH

06041073c jayeyaJM ca mahArAja anujJAtas tvayA ripUn


06041074 zalya uvAca

06041074a yadi mAnM nAbhigacchethA yuddhAya kRtanizcayaH

06041074c zapeyanM tvAmM mahArAja parAbhAvAya vai raNe


06041075a tuSTo 'smi pUjitaz cAsmi yat kAGkSasi tad astu te

06041075c anujAnAmi caiva tvAM yudhyasva jayam Apnuhi


06041076a brUhi caiva paraM vIra kenArthaH kiM dadAmi te

06041076c evaGM gate mahArAja yuddhAd anyat kim icchasi


06041077a arthasya puruSo dAso dAsas tv artho na kasya cit

06041077c iti satyamM mahArAja baddho 'smy arthena kauravaiH


06041078a kariSyAmi hi te kAmamM bhAgineya yathepsitam

06041078c bravImy ataH klIbavat tvAM yuddhAd anyat kim icchasi


06041079 yudhiSThira uvAca

06041079a mantrayasva mahArAja nityamM maddhitam uttamam

06041079c kAmaM yudhya parasyArthe varam etad vRNomy aham


06041080 zalya uvAca

06041080a brUhi kim atra sAhyanM te karomi nRpasattama

06041080c kAmaM yotsye parasyArthe vRto 'smy arthena kauravaiH


06041081 yudhiSThira uvAca

06041081a sa eva me varazH zalya udyoge yas tvayA kRtaH

note: yas tvayA or yo mayA ??

06041081c sUtaputrasya saGMgrAme kAryas tejovadhas tvayA


06041082 zalya uvAca

06041082a samMpatsyaty eSa te kAmaH kuntIputra yathepsitaH

06041082c gaccha yudhyasva visrabdhamM pratijAne jayanM tava


06041083 saJMjaya uvAca

06041083a anumAnyAtha kaunteyo mAtulamM madrakezvaram

06041083c nirjagAma mahAsainyAd bhrAtRbhiH parivAritaH


06041084a vAsudevas tu rAdheyam Ahave 'bhijagAma vai

06041084c tata enam uvAcedamM pANDavArthe gadAgrajaH


06041085a zrutamM me karNa bhISmasya dveSAt kila na yotsyasi

06041085c asmAn varaya rAdheya yAvad bhISmo na hanyate


06041086a hate tu bhISme rAdheya punar eSyasi saMyuge

06041086c dhArtarASTrasya sAhAyyaM yadi pazyasi cet samam


06041087 karNa uvAca

06041087a na vipriyaGM kariSyAmi dhArtarASTrasya kezava

06041087c tyaktaprANaM hi mAM viddhi duryodhanahitaiSiNam


06041088 saJMjaya uvAca

06041088a tac chrutvA vacanaGM kRSNasH sanMnyavartata bhArata

06041088c yudhiSThirapurogaiz ca pANDavaisH saha saGMgataH


06041089a atha sainyasya madhye tu prAkrozat pANDavAgrajaH

06041089c yo 'smAn vRNoti tad ahaM varaye sAhyakAraNAt


06041090a atha tAn samabhiprekSya yuyutsur idam abravIt

06041090c prItAtmA dharmarAjAnaGM kuntIputraM yudhiSThiram


06041091a ahaM yotsyAmi miSatasH saMyuge dhArtarASTrajAn

06041091c yuSmadarthe mahArAja yadi mAM vRNuSe 'nagha


06041092 yudhiSThira uvAca

06041092a ehy ehi sarve yotsyAmas tava bhrAtRRn apaNDitAn

06041092c yuyutso vAsudevaz ca vayaJM ca brUma sarvazaH


06041093a vRNomi tvAmM mahAbAho yudhyasva mama kAraNAt

06041093c tvayi piNDaz ca tantuz ca dhRtarASTrasya dRzyate


06041094a bhajasvAsmAn rAjaputra bhajamAnAn mahAdyute

06041094c na bhaviSyati durbuddhir dhArtarASTro 'tyamarSaNaH


06041095 saJMjaya uvAca

06041095a tato yuyutsuH kauravyaH parityajya sutAMs tava

06041095c jagAma pANDuputrANAM senAM vizrAvya dundubhim


06041096a tato yudhiSThiro rAjA samMprahRSTasH sahAnujaiH

06041096c jagrAha kavacamM bhUyo dIptimat kanakojjvalam


06041097a pratyapadyanta te sarve rathAn svAn puruSarSabhAH

06041097c tato vyUhaM yathApUrvamM pratyavyUhanta te punaH


06041098a avAdayan dundubhIMz ca zatazaz caiva puSkarAn

06041098c siMhanAdAMz ca vividhAn vineduH puruSarSabhAH


06041099a rathasthAn puruSavyAghrAn pANDavAn prekSya pArthivAH

06041099c dhRSTadyumnAdayasH sarve punar jahRSire mudA


06041100a gauravamM pANDuputrANAmM mAnyAn mAnayatAJM ca tAn

06041100c dRSTvA mahIkSitas tatra pUjayAJMcakrire bhRzam


06041101a sauhRdaJM ca kRpAJM caiva prAptakAlamM mahAtmanAm

06041101c dayAJM ca jJAtiSu parAGM kathayAJMcakrire nRpAH


06041102a sAdhu sAdhv iti sarvatra nizcerusH stutisaMhitAH

06041102c vAcaH puNyAH kIrtimatAM manohRdayaharSiNIH


06041103a mlecchAz cAryAz ca ye tatra dadRzuzH zuzruvus tadA

06041103c vRttanM tat pANDuputrANAM rurudus te sagadgadAH


06041104a tato jaghnur mahAbherIzH zatazaz caiva puSkarAn

06041104c zaGkhAMz ca gokSIranibhAn dadhmur hRSTA manasvinaH


06022 up 06042